Eerste kerstdiner op school: ‘Een halfuur later belde zijn juf’
Het is spannend, zo’n eerste kerstdiner op school. En dan kan je kleine in al z’n enthousiasme de festiviteiten íets te ver door trekken.
Heb je je zoon vrij opgevoed, wordt-ie op z’n zevende ineens preuts. Lizzy Janssen (42) vroeg eens om zich heen en kwam erachter dat er anders over bloot wordt gedacht dan een decenniumpje of wat geleden.
Na drie dagen zomerkamp keert mijn zevenjarige zoon Mason terug met slaapzak, luchtbed en vuile was. Maar als ik zijn trolley check op natte handdoeken en dito ondergoed, tref ik slechts één in elkaar gepropte pyjama en een met modder besmeurde jeans aan. De rest zit er nog precies zo in als ik het erin stopte, inclusief de verplichte badlakens en schone onderbroeken.
“Je denkt toch niet dat hij daar in ging staan terwijl zijn klasgenoten zijn blote billen konden zien?”
Als ik Mason om uitleg vraag, klinkt het nonchalant: “O, niet gedoucht.” En ja, hij heeft precies dezelfde onderbroek aan als waarin hij maandagochtend vertrok. De reden komt pas na enig aandringen en heeft te maken met schaamte. Voor zijn naakte lichaam. Per zespersoonsslaapkamer was er één douche, zonder deur. Je denkt toch niet dat hij daar in ging staan terwijl zijn klasgenoten zijn blote billen konden zien? Trouwens, niemand deed dat.
Ik ben flabbergasted. Schaamte? Ik dacht dat ik onze zoon vrij had opgevoed. Wij lopen in huis allemaal gewoon poedelnaakt van bed- naar badkamer. Mason wil vaak graag met mij in bad en in zwemparadijzen delen we samen een omkleedhokje. We maken gewoon geen punt van (functioneel) naakt. Met natuurlijk de bekende restricties: jouw lichaam is van jou, we trekken niet onze broek en plein public naar beneden, ‘private parts’ houden we privé en op artsen en ouders na raakt niemand je plasser aan. Eerder deed Mason zelf ook nooit moeilijk over zijn naakte lijf. Toen hij nog opging voor zijn zwemdiploma’s, moest ik hem juist tegenhouden niet iedere keer zijn Ninjago-zwembroek uit te trekken als alle kinderen na afloop douchten. En sprong hij het liefst in zijn nakie door de kleedkamer, zodat ik hem achterna moest rennen om hem af te drogen. Wat was er in hemelsnaam in dat ene jaar gebeurd?
Niets geks, zo blijkt als ik check bij de andere moeders uit zijn klas. Ook bij de meiden durfde niemand naakt te gaan, hoor ik. Blijkbaar ligt rond zeven jaar de grens tussen ‘normaal’ en ‘raar’ bloot.
“Blijkbaar ligt rond zeven jaar de grens tussen ‘normaal’ en ‘raar’ bloot”
Als ik verder om me heen vraag, ontdek ik tevens een nieuw soort preutsheid onder kinderen. In mijn omgeving is het algehele beeld over naakt dat je dat vooral verborgen dient te houden. In het voetbalteam van Masons beste vriend Jonathan douchen alle jongens na de wedstrijd gezamenlijk mét onderbroek aan. Zijn moeder Marije moet altijd een extra slip meegeven waarin hij kan douchen. Schijnt een cultuurdingetje te zijn, maar wel een dat razendsnel gewoon is geworden in Nederland. Wat een contrast met mijn eigen jeugd in de jaren tachtig. Ik kan me niet herinneren dat er ooit iemand na de gym in bikini ging douchen. Mijn flowerpowermoeder zonde topless en we gingen regelmatig met ons gezin naar de sauna, toen er nog geen badkledingdagen bestonden. Als wij ’s zomers naar het strand of zwembad gingen, trok ik hup, mijn jurk uit en bikinitopje aan. Het was immers opvallender om opzichtig met handdoeken te klungelen dan een nanoseconde bloot te staan, zei mijn moeder altijd.
Toch heb ik dat laatste nooit gedaan bij mijn kind. Mason hul ik in grote badcapes en verwissel dan snel zijn onderbroek voor zijn Speedo. Dat heeft niet zozeer te maken met de nieuwe preutsheid, maar meer met enge verhalen in de media over pedofielen en mobiele telefoons met camerafunctie. Ik ben als de dood dat iemand hem fotografeert en enge dingen doet met die foto’s. Mede door deze ontwikkelingen hebben mijn man en ik gekozen een duidelijke scheidslijn te creëren omtrent naakt. Ik sta wel bloot onder de douche, maar mijn man doucht altijd met zijn onderbroek aan. ’s Morgens is het heel hectisch bij ons. Ons toilet boven zit in de badkamer en de pubers willen tegelijkertijd de wasbak en spiegel gebruiken. Ook doucht onze kleuter graag samen met papa, en mijn man wil dan niet naakt zijn.
“Onze kleuter doucht graag samen met papa, en mijn man wil dan niet naakt zijn”
Ook al is het hun vader, ze hoeven niet geconfronteerd te worden met zijn naaktheid. Wij zien dat als een soort privacy die wij van hen schenden. Het moet hun eigen keuze zijn om iemand van een ander geslacht naakt te willen zien. Zelf vindt mijn man het ook niet prettig zijn geslachtsdeel te laten zien aan zijn drie dochters. Het voelt voor hem niet oké. Andersom willen de oudste twee ook niet graag bloot zijn in de buurt van hun vader. Dat begrip is er over en weer en dat wordt gerespecteerd. Dus ondanks onze vrije opvoeding is dit stukje bewust niet vrij.”
“Shaming, sexting, pedofilie: halleluja, in wat voor wereld leven mijn meisjes momenteel? Ik antwoord altijd vrij en open op alle vragen die mijn dochters hebben, ook op seksueel en lichamelijk gebied. Toen de oudste klein was, had ik nergens moeite mee. Uit een soort gelijkheidsideaal vond ik naakt zijn zelfs een must. Maar tijden veranderden. Je moet heel erg oppassen wat je wel en niet deelt met anderen. Eerst wilde ik de gevaren niet zien, ik weigerde in een bekrompen samenleving te leven. Maar ik moest wel mee veranderen. Nu voeden we onze meiden weerbaar op en leren hen dat zij de baas zijn over hun eigen lijf. Zij bepalen wat ze wel of niet willen delen. Dat geldt ook voor de jongste van vier.
“Wat is nog done in het geval van een niet-biologische ouder? Sinds drie jaar heb ik een vriend, Michel. We wonen samen en hij voedt mijn kinderen op alsof ze zijn eigen vlees en bloed zijn. De kinderen knuffelen en stoeien met hem en noemen hem ‘papsie’. Ze zijn stapel op Michel en kennen geen enkele gêne bij hem.” Zonder dit vooraf echt uitvoerig te hebben besproken, hebben Yara en Michel wel een aantal grenzen gesteld. Billen afvegen doet hij niet, noch zal hij de kinderen afdrogen of hun lichaam insmeren met bodylotion. “Maar Michel staat wel zelf in adamskostuum onder de douche terwijl de kinderen tandenpoetsen en soms komt hij ’s nachts een kind tegen bij het plassen. Ik twijfel enorm over wat nog oké is. Wanneer moet het slot op de badkamerdeur? Op welk moment moet mijn vriend zich gaan bedekken?” De grens tussen wat nog betamelijk is en wat niet, is een lastige. Tijdens het film kijken vlijt mijn zoon Mason zich graag tegen me aan en ligt dan met zijn hoofd op mijn borsten. Of hij aait over mijn decolleté. Vindt hij een heerlijk zacht kussen. Ik heb er geen problemen mee. Anders zou het zijn als hij aan mijn tepels zou willen komen, dat gaat mij te ver. Maar daar slaat hij niet op aan. Ook op mijn naakte lichaam trouwens niet. Hij ziet het niet of lijkt het niet echt te zien, terwijl we regelmatig samen in bad gaan. Hij laat het onderwerp rusten, afgezien van die ene opmerking die hij een keer maakte, wijzend naar mijn schaamhaar: ‘Hé mama, ik heb allemaal haartjes op mijn benen en jij daar!’
Lees ook – ‘Wat, zit jij in bad met je kind?’ >
“Wij zijn niet preuts, maar mijn man en ik lopen niet onbedekt waar de kinderen bij zijn. Wij leren onze kinderen vanaf een jaar of twee dat hun onderkant alleen van hen is en dat alleen met verschonen iemand hun billen mag zien en schoonmaken. En dat ze altijd nee moeten zeggen als iemand aan hun plasser wil komen. Onze kinderen mogen dus zelf bepalen wanneer ze wel of niet bloot willen zijn bij een ander. De ene keer wil onze oudste dochter wel met haar zusjes in bad, de andere keer liever niet. Wil hun broer erbij, dan trekt hij zijn boxer aan. Onze zoon wil sinds zijn vijfde jaar niet meer dat iemand zijn blote kont ziet, zelfs ik niet. Dat is prima. Ik douch ook niet samen met de kinderen. Ik hou zelf ook van mijn privacy.”
“Ik sta vrij neutraal tegenover naakt. Ik leg niets op, maar verbied het ook niet. Nu mag ik hem nog helpen met haren wassen, maar wil hij straks de badkamerdeur op slot, dan doe ik dat. Hij is net acht en het is allemaal nog vrij onschuldig. Al is hij wel steeds meer bezig met verschillen tussen jongens- en meisjeslichamen. Laatst zat hij wijdbeens op de bank, joggingbroek halverwege: ‘Kijk mama, wat leuk, zo wordt mijn plasser hard.’ Ik heb hem toen wel uitgelegd dat dit iets is voor in bed. Niet iets wat hij even in de woonkamer mag doen waar visite bij is of bij anderen thuis. Ik wil normaal doen over bloot, maar met beperkingen.”
“Mijn zoontje Maarten, net vier, vond alles met het woord piemel erin even grappig en het gegeven razend interessant. Hij ging iedereen in familie- en kennissenkring af: heeft tante Truus een piemel? En buurman Henk? Oma soms? Ik moest hem regelmatig afremmen niet constant over geslachtsdelen te praten, maar bedacht wel: het is maar een fase. Niet te veel aandacht aan besteden, waait het zo weer over.
“Het is maar een fase. Niet te veel aandacht aan besteden, waait het zo weer over”
In diezelfde tijd speelde Maarten een middagje bij mijn schoonouders. Toen ik mijn zoon kwam ophalen, vertelde mijn schoonmoeder lachend hoeveel lol ze hadden gehad om Maarten. Hij wilde weten of opa ook een piemel had. ‘Ja hoor’, had mijn schoonvader gezegd, om vervolgens zijn broek te laten zakken, zodat Maarten van dichtbij een grote-mannen-penis kon bekijken. Ik was in shock. Te verbouwereerd om er iets van te kunnen zeggen, al heb ik daar nu spijt van. Ik had eigenlijk willen zeggen dat ik dat echt niet wil. Mijn man verbaasde het niet eens, toen ik het hem later vertelde. Typerend voor zijn ouders.”
“Ik vind het fantastisch, maar dan wel ergens in Zuid-Frankrijk, op een luxe camping. Heerlijk ongedwongen en vrij. Je staat op, poetst je tanden en je bent klaar. Geen rondslingerende kleren, alleen je eigen doek om op te zitten. Sowieso: wie wil er kleding aan met 45 graden?” In het begin gedroeg Nathalie zich naar eigen zeggen als een zendeling, ze bleef anderen vertellen hoe fijn en lekker het op een naturistencamping is. “Mijn vriend heeft dat getemperd. Hij vond dat ik het niet klakkeloos tegen iedereen moest vertellen, sommige mensen vinden naakt recreëren toch een beetje vreemd. Terwijl ik juist wil benadrukken hoe natuurlijk het is. Van hoogleraar tot horecatijger: iedereen is er relaxed en mensen hebben echte lichamen, van piepjong tot stokoud. Photoshop bestaat er niet.” Zeker voor hun dochter een belangrijke levensles. Alleen pakte zij dat iets minder goed op. “Vooraf hadden we onze toen vijfjarige dochter goed voorbereid op ons experiment: ‘We gaan naar een camping en daar loopt iedereen in z’n blote billen. Leuk hè?’ ‘Ja’, knikte ze. Totdat we aankwamen op de plaats van bestemming. We reden nog maar net de camping op of ze begon al te wijzen en te gillen: ‘Woehaa, die meneer heeft blote billen!’ Het heeft echt een paar dagen geduurd voordat ze stopte met lachen en gewend was aan al het naakt om haar heen.” Dit artikel staat in Kek Mama 03-2020. Meer persoonlijke verhalen? Schrijf je hier in voor de Kek Mama nieuwsbrief >