Een flinke keuze: hoe kies je de beste basisschool voor je kind?

Hester Zitvast

29 september, 2023 - 06:11

Leestijd: 10 minuten

Voor je het weet stappen ze zo vanuit het eerste maatje luier over de drempel bij de ­basisschool, waar je vervolgens (als alles goed gaat), acht jaar lang en vijf dagen in de week ­naartoe moet. Acht jaar. Dat is op z’n zachtst gezegd ‘niet niks’.

Je maakt een keuze voor een ­essentieel deel van de jeugd van je kind en laten we eerlijk zijn, ook voor een essentieel deel van jouw leven. Want met wie sta je al die tijd op het schoolplein? Met wie run je de ­ouderraad, draag je de tassen op schoolreisjes en wie zijn potentiële nieuwe vrienden? Een basisschool moet bij je kind én bij jou passen.

Tijd voor een beetje overzicht in de jungle aan mogelijkheden – en wat ervaringsverhalen. Want wat is nou écht belangrijk?

Leuke ouders

Voor June (45, stewardess) was dat de onderwijsvorm. Haar oudste twee kinderen gingen naar een openbare basisschool, waar ‘de leuke mensen’ kwamen.

“Voor ons derde kind ­hebben we een andere keuze gemaakt. Sanne (19) en Boris (16) waren heel makkelijke kinderen, sinds ze geboren waren al. Mijn ex en ik grapten weleens dat we ze met gemak bij een ­wildvreemd gezin konden droppen en dat ze daar dan net zo gelukkig zouden worden. Ze zijn allebei heel sociaal en passen zich moeiteloos aan nieuwe situaties aan.

“We wisten niks over die school, maar alle leuke ouders kozen hem”

Al op het ­kinderdagverblijf wisten we naar welke school ze zouden gaan; de openbare basisschool in het dorp. Daar kozen alle leuke ouders van de crèche voor en ook op de tennisvereniging had het gros de kinders daar ondergebracht.

Of het ook een goede school was? Eerlijk? Daar hebben we toen geen onderzoek naar gedaan. De directeur was een enige vent, de kleuterjuf een ­dochter van vrienden; we hadden er gewoon een goed gevoel bij.”

Jenaplanschool

Dat gevoel bleek correct, wat Junes kinderen hadden een geweldige basisschooltijd. Toch koos ze voor Beau (7) een andere onderwijsvorm. Jenaplan.

“Beau is een nakomertje, ik kreeg hem met mijn huidige vriend. Een tweede leg, ja. Beau is heel anders dan Sanne en Boris. Erg timide, snel onder de indruk van dingen en een tikkie faalangstig. De basisschool van mijn twee oudsten was in de loop der jaren uit z’n voegen gebarsten. Er waren wat klassen in een bijgebouwtje gepropt en waar ik voorheen iedereen kende, zag ik er nu ­allemaal nieuwe en onbekende gezichten. Tijd voor iets anders, besloten we.

Even hebben we een vrije school overwogen, maar na drie voorlichtingsbijeenkomsten haakte ik af. Er was al meteen een appgroep met nieuwe ouders aangemaakt en daarin werd dagelijks volop gediscussieerd of gevraagd. ‘Weet iemand een goede ­antropo­sofische huisarts in de buurt?’ las ik op een dag. Dat gaf voor mij de doorslag. Het voelde gewoon niet goed, ik had geen klik met de ouders.

“De aandacht die hij er krijgt is precies wat hij nodig heeft”

Ik twijfelde ook of Beau zich er prettig zou voelen. Ik zag hem niet zo zingen in een kring. En creatief is hij al helemaal niet.Het ­alternatief, een kleine jenaplanschool in het dorp, voelde veel fijner. Daar zit hij nu drie jaar naar volle tevredenheid. Beau bleek dyslectisch, wat al in een vroeg stadium werd ­op­gemerkt. De aandacht die hij er krijgt is precies wat hij nodig heeft.”

Praktische overwegingen

Veel ouders maken de keuze voor de basisschool vooral vanuit praktische overwegingen. Is de school op loop- of fietsafstand? Gaan er kinderen naar toe die je al kent? Is er ­mogelijkheid tot overblijven en wordt er een traditioneel of continurooster gehanteerd?

Voor Hilde (38, general manager) gaf een goede buitenschoolse opvang de doorslag. “Ik werk fulltime, net als mijn man. We zochten een school die de bso perfect geregeld had; het werd een brede school hier tien minuten fietsen vandaan.

Onze kinderen Jeppe (7) en Mare (5) blijven in hetzelfde pand en worden er na schooltijd, ik zou bijna zeggen, ­‘getrakteerd’ op de allerleukste activiteiten. Ze doen er zoveel tofs; dat kunnen wij ze ­helemaal niet bieden. Wij halen ze om 17.30 uur op en twee keer in de week vangen mijn ouders ze op.

“Ze doen er zoveel tofs na schooltijd; dat kunnen wij ze ­helemaal niet bieden.”

Ondanks dat wij zelf niet praktiserend geloven, hebben we gekozen voor een katholieke school. Om die bso dus. Dat ze daarnaast ook een stukje theologie meekrijgen zien wij ­alleen maar als een voordeel. De kennis die ze daarmee opdoen, kunnen ze in hun latere leeftijd altijd wel gebruiken. Afgelopen kerst hebben ze een toneelstukje in de kerk op­gevoerd. Ik heb niet veel met de kerk, maar zat toch met tranen in mijn ogen te kijken. Het sfeertje deed me wat.”

Opvoedkundige insteek

Nederland telt naast scholen die gestoeld zijn op een geloofsovertuiging (denk aan katholiek, protestants, islamitisch, joods of hindoeïstisch) ook scholen die een opvoedkundige insteek hebben. Onder dit vernieuwingsonderwijs vallen onder meer de montessori-, jenaplan-, dalton- en vrije scholen. Deze scholen gaan meer uit van de belevingswereld van het kind.

Wachtlijsten

Hoewel je je kind in principe niet vóór het derde levensjaar op een school mag inschrijven, gebeurt dit her en der toch. In steden en in drukke, kinderrijke wijken, wil het nog weleens lastig worden je kind geplaatst te krijgen. Het hebben van wat vriendjes binnen het ­school-­bestuur kan dan helpen.

Kim (36, ondernemer): “Ik ben er niet trots op, maar ik heb daar dus gebruik van gemaakt. De schooldirecteur van onze gewilde basisschool is een vriendin van me. Ik wist dat er wachtlijsten waren en dat het helemaal niet zeker was of we voor onze dochter Anouk (5) een plekje zouden krijgen. Daarom heb ik haar als dreumes al ingeschreven.

“Mijn netwerk niet gebruiken zou gewoon dom zijn”

Ik weet dat zoiets kansenongelijkheid in de hand werkt, ik heb de artikelen daarover ook wel gelezen. Maar als het om mijn kind gaat, vind ik het toch wel wat lastiger het belang van ­anderen voor te laten gaan. Alle kinderen van mijn vrienden gaan naar deze school, ook de kinderen van mijn zus. Moet ik dan het braafste meisje van de klas uithangen en mijn netwerk niet gebruiken? Dat zou gewoon dom zijn…”

Tweede keuze

Anouk kreeg een plaatsje op de populaire school, de dochter van Joëlle (34, expeditie ­medewerker) kreeg te horen dat de school van hun voorkeur vol was.

“Het was echt wel even slikken. Ik wist dat de mogelijkheid erin zat, maar als je het dan zwart op wit voor je ziet, voelt het toch als een afwijzing. We konden bezwaar aantekenen, maar daar hebben we niet voor gekozen. Even verderop zit namelijk een andere school, die ons óók leuk leek.

“Als je het dan zwart op wit voor je ziet dat de school vol zit, voelt het toch als een afwijzing”

Nikki (8) zit daar nu vier jaar op en van het rotgevoel dat ik destijds had is niets meer over. De christelijke school waar ze heen gaat is heel klein en intiem. We kennen elkaar allemaal en dat vind ik persoonlijk heel prettig. Op die andere school had ze het waarschijnlijk net zo fijn gehad, maar ik snap ook dat vol gewoon vol is. Je kunt niet alles altijd zo krijgen als je het hebben wil.”

School van je dromen

Sommige ouders gaan wel heel ver voor de school van hun dromen. Gaya (43, doula) ­bijvoorbeeld. Haar drie kinderen gaan naar de vrije school en daarvoor moet ze iedere dag 25 minuten met de auto heen én weer rijden. Die taak deelt ze met haar man en ze doen het met liefde.

“Ik denk dat ik wel zeven, acht scholen in onze directe omgeving vanbinnen heb gezien en geen één gaf me het gevoel dat het de juiste plek voor onze kinderen was. Voor mijn man en mij is het hoogste doel van een basisschool niet om foutloos te kunnen rekenen. Wij hebben niets met eindeloos toetsen en zaken als ‘zo snel mogelijk een rijtje woorden op kunnen dreunen’. Onze kinderen zijn alle drie heel creatief en muzikaal en we wilden dat dit op school gestimuleerd zou worden.

Flore (12), Cleo (10) en Maas (8) doen het alle drie heel goed op de vrije school. Ze zijn er in al die jaren nog nooit met tegenzin heengegaan. Ik vind de betrokkenheid van de ouders ook heel ­belangrijk. Wij komen echt in de klassen, blijven er altijd even bij en hebben het gevoel onderdeel van de school te zijn.

“Dat ze voor school een klein uur met het openbaar vervoer moet, vindt ze geen enkel probleem”

Flore start dit jaar op het voortgezet onderwijs, ook ­daarvoor hebben we weer voor een vrije school gekozen, mede omdat zij dit zelf wilde. Dat ze daarvoor een klein uur met het openbaar vervoer moet, vindt ze geen enkel probleem. Ze gaat met een groepje vrienden van de basisschool, dat maakt het reizen nog leuk ook.”

Schoolbezoek

Het allerbest kun je de scholen die je als mogelijkheid ziet bezoeken. Spreek er met de directeur, met leerkrachten. Vraag resultaten op en ga er eens langs in de pauzes; hoe ziet het schoolplein vol kinderen eruit? Wordt er fijn gespeeld? Is er goed toezicht?

De keuze moet een goede mix van gevoel en verstand zijn. Naar de school kunnen lopen kan heel handig zijn, maar als die school echt niet aansluit op je wensen, is die korte afstand al snel van ondergeschikt belang.

Verschillende scholen

Pleun (40, thuisblijfmoeder) brengt haar beide kinderen naar verschillende scholen. “Dat had ik van tevoren ook nooit zo bedacht, maar waar we Noortje (11) eigenlijk zonder al te lang nadenken op de meest populaire dorpsschool inschreven, gaat Fee (5) sinds een jaar naar een montessorischool op een kwartiertje rijden.

Noortje heeft het naar haar zin op de openbare school, maar ik zag het niet zitten daar weer acht jaar rond te lopen. Dit is haar laatste jaar en met Fee wil ik schooltechnisch een nieuwe start maken. De nieuwe directeur staat me niet aan en ik mis steeds meer een visie, goede leiding.

Het was wel even een stap om voor Fee verder te kijken, vooral Noortje vond dat heel stom. ‘Als je maar niet denkt dat ik van school afga’, riep ze fel. Dat wilden we ook niet. Noor heeft haar vrienden daar en het einde van de basisschooltijd is voor haar in zicht. In de afgelopen zeven jaar is niet ­alleen de school veranderd, ook wij staan anders in het leven.

“Een keuze maken waar je honderd procent achter staat, vind ik veel belangrijker”

De school waar Fee nu zit heeft veel aandacht voor het individu, het kind staat daar echt centraal. Noortjes school voelt meer als een leerfabriek. En ondanks dat de resultaten van de school heel goed zijn (het kreeg zelfs het predicaat ‘excellent’) volstond het voor ons niet meer. Dat extra k­wartiertje rijden in de ochtend is inmiddels routine geworden. Een keuze maken waar je honderd procent achter staat, vind ik veel belangrijker.”

In de glossy Kek Mama lees je de mooiste verhalen, meest herkenbare columns en de leukste fashion en lifestyle tips. Abonneer je nu voor slechts €29,95 per jaar en ontvang de glossy als eerste op je deurmat.