Ionica checkt: vervelen

Ionica Smeets

13 mei, 2015 - 17:51

Leestijd: 3 minuten

De Britse onderzoekster Teresa Belton zou dat maar niks vinden. “Als je kind zegt dat hij zich verveelt, moet je als ouder trots zijn.” Zij gelooft dat verveling zorgt voor creativiteit en dat je kinderhersenen afstompt door ze continu bezig te houden. Hard bewijs heeft Belton niet voor haar theorie. Ze interviewde voornamelijk succesvolle mensen die vertelden hoe ze zich als kind vaak verveelden en hoe ze daardoor allerlei dingen gingen doen. Maar dat zegt weinig: misschien verveelden hun leeftijdsgenoten die in de goot liggen, zich vroeger ook wel. Verveling lijkt me geen garantie voor succes. Sterker nog: dat verveling niet per se goed is, bleek uit een studie naar drugsgebruik onder Britse scholieren. De onderzoekers waren benieuwd waarom kinderen wel of niet voor drugs kozen. Hun vermoeden was dat jongeren er vooral graag bij wilden horen en drugs namen omdat ‘de rest het ook deed’. Tot hun verbazing zeiden de meeste kinderen echter dat ze drugs gebruikten omdat ze zich verveelden en er verder geen reet te doen was.

Ook interessant zijn onderzoeken die kijken wat kinderen doen als ze zich vervelen op school. Leerlingen blijken drie verschillende strategieën te volgen om met verveling om te gaan. Allereerst zijn er de beschouwers: als deze kinderen iets saai vinden, bedenken ze zelf waarom het onderwerp belangrijk is en dwingen zichzelf om toch mee te doen. Daarnaast heb je de critici, die in actie komen als ze zich vervelen: zij vragen hun leraar bijvoorbeeld om een wat uitdagendere taak. Ten slotte zijn er de ontwijkers, die iets anders gaan doen als ze zich vervelen. Zij gaan met een vriend kletsen of stiekem een spelletje doen. Je kunt je voorstellen dat kinderen thuis dezelfde strategieën inzetten als ze zich vervelen. Denken ze na over waarom ze zich vervelen, vragen ze om hulp, of gaan ze iets anders doen? Eén van de strategieën blijkt beter te werken dan de andere twee, want verschillende studies tonen aan dat de beschouwers zich minder vaak vervelen. Ook doen deze kinderen het beter op school en waarschijnlijk grijpen ze minder snel naar drugs uit verveling.

Misschien moet ik Tex deze zomer dus maar eens een paar saaie dagen bezorgen. Niet omdat hij zal opbloeien door het vervelen zelf, maar omdat het belangrijk is hem te leren hoe hij ermee kan omgaan.

Wiskundige Ionica Smeets (35) is wiskundige en hoogleraar wetenschapscommunicatie. Ze woont samen met Han en moeder van Tex (4) en kersverse baby Rifka.