Hester leert haar dochters om later hun eigen broek op te houden: ‘Je hebt geen man nodig om overeind te blijven’

Hester Zitvast

16 september, 2023 - 06:58

Leestijd: 10 minuten

Twaalf jaar geleden trok ik de stekker uit mijn huwelijk. Het was op, mooi geweest en – eerlijk is eerlijk – ik was verliefd geworden op iemand anders met wie ik mijn toekomst wel voor me zag. Niets ten nadele van de vader van mijn twee oudste kinderen, want die man is geweldig. Maar wij zijn geen match als stel, zoiets kan.

Gezamenlijke rekening

We hadden een koophuis waar hij in wilde blijven wonen. Ik wilde dat ook, dat hij daar bleef – niets zo fijn in zo’n verdrietige situatie als de veilige haven voor de kinderen op ongewijzigde locatie blijft. Zelf zocht ik een tijdelijk onderkomen in de vorm van een huurwoning in de particuliere sector. Kosten? € 1250 per maand, exclusief – toen al. Ik werkte al mijn hele leven fulltime en zag deze huurprijs zeker als een flinke hap uit mijn budget, maar kon het betalen.

Onze alimentatie-besprekingen hielden we kort en krachtig: daar doen we niet aan. Aan partneralimentatie sowieso niet (hell no, uit elkaar is uit elkaar) en we openden een gezamenlijke rekening die we ‘De Kinderrekening’ doopten en daar stortten we allebei maandelijks een bedrag op. Ook het kindgebonden budget en de kinderbijslag lieten we op deze rekening storten. We betaalden er alle kindgerelateerde kosten van en rekenden er ook de facturen voor onze honden (we hebben co-baasjesschap) mee af.

De kinderen zijn inmiddels allebei volwassen en de rekening bestaat nog steeds voor onder meer hun verjaardagscadeaus en hun uitvaartverzekeringen. Ik heb nooit, ook maar een seconde, mijn hand hoeven ophouden bij mijn ex. Het idee aan die afhankelijkheid alleen al, vind ik vreselijk.

Eigen boek ophouden

Ik heb het mijn oudste dochter toen al, tijdens die scheiding, meegegeven hoe wij het georganiseerd hadden. Zeven was ze toen en ik prentte het haar echt in: “Floor, zorg dat je altijd je eigen broek ophoudt.” Het heeft z’n vruchten afgeworpen, want ze is een feminist geworden. Hoewel ze al twee jaar dikke verkering heeft met een heel leuke jongen, heeft ze geen man nodig om overeind te blijven.

“Mijn dochters bloed gaat koken als het gaat om ongelijkheid in loon”

“Die redt het wel”, zeggen we hier thuis vaak over haar. Haar bloed gaat koken als het gaat om ongelijkheid in loon, de wijze waarop vrouwen anno 2023 op veel fronten worden achtergesteld, maar ook door de manier waarop veel vrouwen het zich allemaal laten gebeuren.

Oneerlijke loonkloof

“Van werken ga je niet dood”, zeg ik haar vaak en dat prent ik dan ook mijn andere dochter, Belle van 9, in. Het lijkt een doodgeslagen cliché, maar je zult de vrouwen de kost moeten geven die kerngezond zijn en twee, drie dagen werken ‘de max’ vinden. We vinden het nog steeds normaal dat een man fulltime blijft werken of hooguit een dag inlevert – iets waar die oneerlijke loonkloof niet op positieve wijze aan bijdraagt.

Maar laten we eerlijk zijn; veel vrouwen vinden twee of drie dagen werken ook gewoon lekker. Het biedt zeeën van tijd en ergens zou ik dat ook wel willen hè, laat daar geen misverstand over bestaan – ik kom altijd tijd tekort namelijk. Maar als dat inhoudt dat ik me daarvoor afhankelijk maak van het inkomen van mijn partner of van toeslagen van de overheid, ben ik snel genezen. Dan maar niet alle tijd voor de sauna met vriendinnen, yoga, sporten, zelfontplooiingscursussen, wandelen met de honden ten behoeve van een stukje bezinning, cupcakes bakken met de kinderen of de kinderboerderij van A tot Z uitspellen.

Gelijkheid

Ons huishouden is gestoeld op volledige gelijkheid en dat zien de kinderen. We doen alles samen; zorgen én het gezinsinkomen binnenharken. En natuurlijk, als je alles op de weegschaal legt, sta ik netto meer te poetsen en maak ik me net iets vaker druk over de inhoud van de broodtrommel en welk cadeautje we voor welk partijtje in huis moeten halen. Daar kan ik over gaan mauwen (en dat doe ik ook echt weleens), maar ik kan ook hand in eigen boezem steken en concluderen dat ik er zelf bij ben, bij dat stukje ongelijkheid.

Ik ben er namelijk heilig van overtuigd dat ik alles beter kan, qua zorg en huishouden. Mocht er ooit een stofzuigercontest komen, win ik die met verve. En als je mij de kleintjes laat aankleden, zien ze eruit om door een ringetje te halen, mijn vriend grist wat uit de kast wat ie kent of wat boven op de stapel ligt. Dus ja, dat kan overdag ook zomaar een pyjama zijn – het is gebeurd, meer dan eens.

Meer verdienen

Een paar jaar geleden vroeg mijn oudste dochter, ze was toen hardcore puber van een jaar of 15, wie er meer verdiende; ik of haar stiefvader. “Ik”, antwoordde ik, wat me op een soort hysterische overwinningskreet en een high five kwam van haar te staan. “Dat wil ik later ook, dat vind ik zo vet”, zei ze. Ik glom van trots.

Niet om het feit dat ik meer verdien dan mijn vriend, maar om het feit dat mijn dochter dat als haar grote voorbeeld zag. Hoeveel anders is dat dan een paar generaties geleden? Toen was het nog maar de vraag of je als vrouw überhaupt naar school mocht en werd je geacht te stoppen met werken zodra je zwanger was.

De cijfers

Het gaat de goede kant op, we hebben de ergste ongelijkheid wel gehad. Maar voor de vlaggen gestreken en wel worden uitgehangen: we zijn er nog lang niet. In 2021 verdiende volgens het CBS ruim 66 procent van de vrouwen in hun eentje meer dan bijstandsniveau. Tien jaar eerder lag dit percentage op 57 procent. 56 procent van de vrouwen is anno 2023 financieel onafhankelijk, dat maakt de rekensom dat 44 procent dat niet is en om rond te komen leunt op toeslagen of de partner.

En hoewel we inmiddels weten dat leunen op toeslagen verre van zaligmakend is, is ervan uitgaan dat het tussen jou en je partner voor altijd koek en ei blijft genadeloos naïef. Zo’n 40 procent van alle huwelijken loopt op de klippen. En waar we ons massaal verzekeren tegen iets als een woningbrand, dekt een heel groot deel van de vrouwen zich niet in tegen een al net zo’n dramatisch financieel life-event als een scheiding.

Lees ook – 35% van de lezers maakt zich regelmatig zorgen of ze wel rond kan komen >

Alles kan stuk

Ik ben ook hierover heel duidelijk naar de meiden toe. “Gaan jullie ooit scheiden?” vroeg Belle onlangs nog aan haar vader en mij (we zullen wel weer even op iets te luid volume naar elkaar ons gelijk hebben willen halen). Op zo’n moment ga ik het haar niet mooier voorhouden dan het is. “Dat zijn we niet van plan, maar je weet het nooit. Alles kan stuk, ook onze relatie.”

“Het zal wel weer onverantwoord zijn, maar ik zeg ze eerlijk dat niets voor eeuwig is”

Het zal allemaal wel weer niet verantwoord zijn voor het tere kinderzieltje, maar daarin voed ik mijn kinderen liever niet op met sprookjes die ooit tegen ze kunnen werken. Laat ze maar subtiel maar goed doordrongen zijn van het feit dat niets gegarandeerd voor eeuwig is en dat je je dus maar beter kunt voorbereiden op wat misschien komen gaat.

Financiële onafhankelijkheid

Ik wil dat mijn meiden net als ik voor hun eigen geluk kunnen kiezen, mocht dat ooit nodig zijn. Hoeveel moeders zitten momenteel in de financiële wurggreep van hun gezin (want papa werkt fulltime, mama was altijd drie dagen thuis met thee als de kinderen uit school komen, maar heeft daardoor geen carrière kunnen opbouwen)? Ze wil wel weg, maar ze kan het niet en dat komt papa niet zelden helemáál niet slecht uit. Ook hier geldt weer: je zal ze de kost moeten geven. Financiële onafhankelijkheid is meer dan een huis kunnen huren in je eentje. Het is je vrijheid.

Als man heb je er trouwens ook voordeel van, van financieel onafhankelijke vrouwen. Een goede vriend scheidde drie jaar geleden en zijn ex-vrouw is geen dag meer gaan werken. Ze maakt een minimaal aantal uren en laat haar ex maandelijks een fors bedrag aan kinderalimentatie overmaken (het bedrag noemt ze ‘weinig’), ondanks dat ze de kinderen in co-ouderschap hebben. De kinderen (6 en 8 jaar oud) wordt met enige regelmaat voorgehouden dat ze iets niet kan betalen, omdat ze daar het geld niet voor heeft. Als ze iets willen, moet papa dat haar maar meer betalen, zegt ze dan.

Ik weet niet eens waar ik moet beginnen met uitleggen hoe kwalijk ik zoiets vind. Haar zoontje leert door haar dat je als man je vrouw blijkbaar moet onderhouden. En haar dochter leert dat het heel normaal is je hand op te houden bij de man met wie je niet eens meer getrouwd bent – dubbel fout. Ik kan me er niets, maar dan ook niets bij voorstellen. Deze moeder is bij ons thuis het boegbeeld geworden van hoe het niet hoort. Mijn meiden – op die in de luiers na – zien dat allebei haarscherp in. En het voelt weleens een beetje als momshaming, maar ik denk echt dat wij vrouwen onszelf en onze kinderen er een ongelooflijk groot plezier mee doen door massaal die onafhankelijkheid na te streven. Leunen op je ex, waarom zou je dát willen?

Independent woman

Het lijkt misschien logisch om dit soort gesprekken pas met je dochter te voeren als ze op z’n minst de puberleeftijd bereikt heeft en zelf moet nadenken over een carrière, maar niets is minder waar. Ook als de kinderen nog in de luiers ronddribbelen, kun je ze het voorbeeld geven, dat pikken ze ook dan al op. Ze zien dat het heel normaal is dat zowel papa als mama de deur uitgaan om te werken. Ze zien die gelijkheid en dat wordt hun waarheid.

Onlangs laaide het onderwerp hier ook nog hoog op. Op de basisschool van Belle was een nieuwe leerlingenraad gekozen; acht kinderen uit vier klassen. Wat denk je? Acht jongens! Witheet heb ik de school gemaild, Belle vroeg me beschaamd of ik een beetje normaal kon doen. Maar toen ik haar uitlegde wat het betekent dat er in die leerlingeraad geen enkel meisje zit, viel het kwartje.

“Ook als de kinderen nog in de luiers ronddribbelen, kun je ze het voorbeeld geven”

“Deze acht mannen gaan voor jullie bepalen wat er gaat gebeuren. Dat hebben ze eeuwenlang voor ons gedaan en dat hebben wij vrouwen voor een deel ook laten gebeuren. Als er iets nieuws voor het schoolplein wordt aangeschaft, bepalen zij wat. Dat hoort niet!” heb ik gezegd. “Ja, maar ze houden rekening met ons, zeiden ze”, antwoordde Belle. Dat heb ik keihard weggelachen, een beetje demonisch moet het wel hebben geklonken.

“Lieverd, vertrouw niemand en al helemaal geen man, alleen jezelf. Volgend jaar eisen jij en je vriendinnen een plek in die raad, beloofd?” Ze beloofde het en zo plantte ik weer een zaadje op weg naar een nieuwe independent woman.

Lees elke maand de mooiste verhalen, meest herkenbare columns en de leukste tips voor jou en je kids. Abonneer je nu op Kek Mama en krijg tot 45% korting.