Zomerleesdip: ‘Als een kind in de zomervakantie niet leest, gaat het niveau achteruit’

Wilma van der Wal

5 juli, 2022 - 12:43

Leestijd: 5 minuten

Boeken lezen is enorm belangrijk voor de ontwikkeling van een kind, maar het is algemeen bekend dat ze steeds minder lezen. Zeker in de zomervakantie, de zogenoemde zomerleesdip. Samen met schrijvers en scholen pakt Jorien Castelein, directeur van educatieve uitgeverij Blink, dit probleem aan.

Misschien denk je: waarom een zomerleesdip? Kinderen hebben in de zomervakantie toch juíst tijd om te lezen? Volgens Jorien lezen kinderen voornamelijk op school. “Er zijn maar weinig die ook thuis een boek of tijdschrift pakken. Lezen leer je op een heel andere manier dan bijvoorbeeld rekenen. Daar leer je regels die je moet toepassen, maar lezen werkt net als een spier. Om je spieren te ontwikkelen, moet je regelmatig trainen. Als er dan een lange zomervakantie tussen komt, ontwikkel je de spier niet en ontwikkel je een achterstand. Dit speelt vooral bij kinderen die moeilijk lezen of nog in de beginfase van hun leesproces zitten. Als een kind eenmaal een competente lezer is, zien we die terugval niet meer. Dan zit het zo in je systeem, dat je het altijd weer kunt oppakken.”

Leesmotivatie

Volgens Jorien is de leesachterstand van kinderen erg groot als je het vergelijkt met tien jaar geleden. Uit het PISA onderzoek blijkt dat Nederland zelfs op de laatste plek staat als het gaat om leesmotivatie. Dat houdt in dat kinderen plezier hebben in lezen en dat graag doen. “Ik denk dat dat komt omdat we in het Nederlandse onderwijs vooral gefocust zijn op de techniek van het lezen, in plaats van met de inhoud. Daar moet verandering in komen. Om beter te kunnen lezen, is het belangrijk dat kinderen het vaak doen, dat ze er met anderen over praten en over de inhoud nadenken. Gelukkig worden we ons hier steeds bewuster van, ook scholen. Ik heb er vertrouwen in dat we die slag in Nederland kunnen maken.”

Blink Zomerlezen

Om de zomerleesdip aan te pakken, gaat Blink samen met drie kinderboekenschrijvers de uitdaging aan in Blink Zomerlezen. Deze drie zomerverhalen spelen zich af op de school van het kind, met een hoofdrol voor hun eigen leraar en directeur. Daarmee willen Blink en de schrijvers het lezen tijdens de vakantie spannend en uitdagend maken. “Wij bedachten dit concept met leraren én kinderen. We gingen met ze praten en vroegen wat wij konden doen om ze aan het lezen te krijgen. Daar kwamen een aantal belangrijke dingen uit. Allereerst moet het verhaal spannend genoeg zijn. Ook mag het boek niet te dik zijn. Het is daarnaast belangrijk dat ze snel in het verhaal moet zitten, dat ze erdoor gegrepen worden. Tot slot vinden kinderen het fijn als hun vrienden het boek ook lezen. Door er met elkaar over te praten, wordt het verhaal leuker. Dat vonden we best interessant. Wij zien lezen heel vaak als een individuele bezigheid, maar om beter te lezen is het eigenlijk heel goed om samen te lezen en ook te praten over wat je hebt gelezen. Dat blijkt ook uit wetenschappelijk onderzoek.”

Toekomst

“Wij willen graag een toekomst waarin elk kind uit plezier leest. We hebben ons ook wel afgevraagd of lezen in deze tijd eigenlijk nog wel nodig is. Maar het is belangrijk om goed te kunnen functioneren in de maatschappij. Denk aan solliciteren, bijsluiters van medicijnen lezen en formulieren van de belastingdienst begrijpen. Ook voor je persoonlijke ontwikkeling is het van belang. Stel: je bent verliefd en je wilt aan de ander in woorden uitdrukken wat diegene voor je betekent. Dat vergt heel veel taalgebruik. Hetzelfde geldt voor een conflict. Door te lezen krijg je voorbeeldsituaties in je hoofd. Er ontstaan allemaal routes in je hoofd waar je aan kunt refereren als je zelf in een mooie, ingewikkelde of verdrietige situatie zit. Het helpt je om te worden wie je wilt zijn en een leven te leiden waar je blij van wordt. Bij kinderen die niet goed kunnen lezen, is die kans een stuk kleiner.”

Rol van ouders

Wat ook meespeelt in het leesgedrag van kinderen, is de rol van de ouders. Als ouders met plezier lezen en kinderen daarmee opgroeien, lezen zij veel vaker en veel beter dan kinderen waarvan de ouders dat niet doen. Jorien: “Lees veel met je kind. Lees je kind voor, ook op latere leeftijd. Voorlezen of samenlezen is zo’n effectieve manier om je kind beter te leren lezen. Maak er een ritueel van of integreer het in je routine. Houd rekening met de interesses van je kind. Het hoeven ook geen moeilijke boeken te zijn. Als je kind alleen maar strips wil lezen, is dat een geweldige start. Praat samen over wat je leest. Wissel jullie gedachten uit: ‘Wat viel jou op?’, ‘Hoe denk jij dat het nu verder gaat?’, ‘Heb jij ook weleens zoiets meegemaakt?’ Dit helpt om het leesplezier te verhogen.”