‘Birdnesten leek ideaal, maar pakte anders uit’

Brenda Kluijver

5 november, 2024 - 23:00

Leestijd: 10 minuten

Onderzoek laat zien dat kinderen na een scheiding het beste af zijn als hun vader en moeder kiezen voor co-ouderschap. De effecten van birdnesting, een vorm van co-ouderschap, op kinderen zijn nog niet voldoende onderzocht, maar lijken positief. En dat is op zich best logisch: in plaats van dat de kinderen steeds van het ene naar het andere huis moeten, hoppen pa en ma met tandenborstel op en neer. Of zou je die kunnen laten liggen, als volleerd birdnester? En een pyjama? Of is dat niet fijn voor de ex die ’m dan steeds ziet en hartzeer krijgt? Gewoon een eigen stukje kledingkast blijven claimen is misschien een optie, of zou dat de kinderen te veel hoop geven dat alles weer goed komt? Geen idee hoe vogels dat birdnesten praktisch gezien allemaal regelen, maar voor mensen lijkt het lang zo simpel nog niet.

Rust voor de kinderen

Maar ja, een offer brengen dat de kinderen rust geeft na een scheiding, daar valt natuurlijk ook wat voor te zeggen. Met die insteek begon ook Anne (38) twee jaar geleden aan deze moderne variant van co-ouderschap. Ze is moeder van vijf kinderen tussen de tien en vijftien. “Toen we besloten uit elkaar te gaan was voor ons beiden helder: de kinderen mogen hier niet de dupe van worden. We wilden niet dat ze iedere week moesten slepen met spullen en weer in een ander huis in een andere straat zijn”, vertelt ze. “En daarbij bleek het ontzettend moeilijk te zijn om op korte termijn voor ons allebei een woning te vinden met voldoende ruimte voor de kinderen. Een woning zoeken voor één persoon is nu eenmaal een stuk makkelijker.” En dus woont zowel Anne als haar ex in hun kinderloze week in een eigen huurappartementje midden in de stad. In de andere week keren ze terug naar hun eengezinswoning in een buitenwijk. “We merken dat de gevolgen van onze scheiding voor de kinderen op praktisch vlak in ieder geval verwaarloosbaar zijn. En als ik terugkijk, denk ik dat deze vorm ook ons geholpen heeft de scheiding te verwerken. Na een week in ons oude huis met de kinderen stap ik even een heel andere wereld in: mijn eigen plek met mijn eigen spulletjes in de grote stad. Ik kan dan echt genieten van de vrijheid die ik heb. Als ik om de week zonder kinderen zou moeten achterblijven in het gezinshuis, zou ik daar denk ik meer moeite mee hebben”, zegt Anne. “Dat ik nu steeds terugkeer naar ons oude huis waar zo veel herinneringen liggen, valt me eerlijk gezegd ook enorm mee. Ik heb de scheiding een plek kunnen geven, kan dat loskoppelen van ons oude huis. Ik zie hoeveel rust deze situatie de kinderen geeft, daar doe ik het allemaal voor.” Elke vrijdag maakt een schoonmaker de boel op orde, waarna het stel wisselt van woonplek.

Uit een tas leven

“Het is een hoop gesleep met spullen”, lacht Anne. “Ik ben zo vaak dingen kwijt, dan weet ik echt niet meer in welke woning ik het gelaten heb. De tijd lijkt heel snel te gaan steeds, omdat je maar een week hebt en dan weer wisselt van woonplek. Je leeft in de week waarin je bij de kinderen bent uit een tas, dat is natuurlijk niet ideaal. Maar ja, liever ik dan de kinderen.” Een ander nadeel van het birdnesten zijn voor Anne en haar ex-partner de hoge kosten die dit met zich meebrengt. Ze delen de woonlasten van het gezinshuis en betalen ieder voor zich de huur van hun eigen stek. “Dat betekent dat je veel dubbele lasten hebt: van internet tot parkeerkosten en woonverzekeringen. In de weken dat ik niet in mijn appartementje ben, verhuur ik het via Airbnb voor extra inkomsten.”

Out of the box

Hoewel Anne en haar ex deze constructie al twee jaar volhouden, zien ze allebei dat het eindig is. “Wanneer dat is, dat weet ik niet. Zeker sinds ik een nieuwe partner heb, is dit niet meer de meest comfortabele oplossing. En de hoge kosten zijn uiteraard ook een belemmering om dit heel lang te doen”, zegt ze. “Voor nu is het goed zo. Ik voel de dankbaarheid van de kinderen, ze snappen heel goed dat we dit voor hen doen. Ik ben blij dat we ze op deze manier kunnen laten zien dat een verdrietige gebeurtenis als een scheiding ook op een relatief stabiele, fijne manier op te lossen is als je out of the box denkt. Dat je altijd kunt zoeken naar manieren om van iets negatiefs iets positiefs te maken, dat je voor jezelf moet durven kiezen als het niet loopt in een relatie. Ik ben meer dan ooit in balans, dat mogen ze absoluut zien.”

Een andere plek erbij

Dat idee over scheiden op een relatief kindvriendelijke manier had ook moeder Kim (42), die samen met haar ex vier zoons heeft. Ze waren 8, 7, 6 en 4 toen het stel vijf jaar geleden in een moeilijke periode belandde. Haar ex was verliefd geworden op een ander, maar ze wilden het toch samen proberen. “Ik wilde onze relatie en ons gezin niet zomaar opgeven, maar samenwonen bleek heel lastig. Er waren ondanks de goede wil te veel spanningen tussen ons, het vertrouwen was weg. We wilden niet dat de kinderen daar last van zouden krijgen”, vertelt ze. “Een andere plek erbij huren en om de week bij de kinderen zijn, leek ons een goede oplossing.” Een zoektocht langs zolders-te-huur volgde, maar liep stuk. Na een paar maanden zoeken vonden Kim en haar ex-partner een antikraakpand in het dorp. “Een klaslokaal in een slooprijpe school, waar we wat spulletjes in hebben gezet. We hadden er een eigen keukenblokje, maar deelden de kleuterwc’s op de gang met de andere huurders: een oudere hippievrouw die hele bossen wierook brandde en een paar feestende studenten. Een bijzondere ervaring om die plek af te wisselen met ons oude huis, ons plekje voor het gezin”, blikt ze terug. “Ik kon er mezelf zijn, in dat hok. In de week bij de kinderen hield ik me groot en sterk, maar zodra ik in het klaslokaal was, mocht ik me ongelukkig voelen. Letterlijk huilen in een hoekje en me verstoppen voor de wereld. Achteraf gezien heel goed voor de verwerking.”

Lees ook ‘Mijn ex en ik wonen structureel samen, terwijl ons echtscheidingsconvenant in de ijskast staat’ >

Verdeelsleutel

Kim en haar (inmiddels) ex waren ieder steeds van maandag tot maandag in het ouderlijk huis, met het idee dat het stabiliteit zou brengen voor de kinderen. “We hielden ook de woensdag en de vrijdag zoals we die al hadden: op woensdag was papa vrij, ik op vrijdag. Maar al snel bleek dat deze constructie voor de kinderen helemaal geen rust bracht. Steeds vroegen ze welke dag het was en wie er dan zou zijn, en waarom niet ook de ander. We hebben ze verteld dat we tijdelijk uit elkaar gingen omdat we niet meer verliefd waren op elkaar, dus dat wisten ze. Ze vonden het ook fijn dat ze niet hoefden te verhuizen en waren al verdrietig genoeg, maar deze verdeelsleutel bleek voor de kinderen een grote puzzel. Het birdnesten leek ideaal, maar pakte dus anders uit”, vertelt ze. Voor haar zelf gaf de situatie ook te veel onrust. “In die week in ons gezamenlijke huis voelde ik me steeds minder fijn. Spullen van hem tegenkomen en weten dat zijn nieuwe vriendin daar ook weleens kwam vond ik te pijnlijk. Dus toen we besloten er definitief de stekker uit te trekken, kwam het erop neer dat ik een eigen woning zou gaan zoeken.”

De impact op de kinderen beperken

Precies op het moment dat het schooltje gesloopt zou worden, vond Kim een eigen plekje in een ander dorp. “Een piepklein huis, maar zo fijn om iets voor mezelf en de kinderen te hebben. De kinderen hadden er geen eigen slaapkamer, maar dat vonden ze niet erg. Nog steeds doen mijn ex en ik op dezelfde manier aan co-ouderschap, en op deze manier ervaren de kinderen wel duidelijkheid en daarmee rust in de situatie”, legt ze uit. “Samen met de kinderen proberen we er nog steeds een goede slechte scheiding van te maken. Ondanks dat de kinderen nu op en neer reizen, stellen we ze zoveel mogelijk voorop. Hun verjaardagen vieren we bijvoorbeeld gewoon nog samen, hoe lastig dat soms ook kan zijn als het even niet soepel gaat tussen ons. Birdnesten bleek voor ons niet houdbaar, maar dit kunnen we in elk geval wel doen om de impact op de kinderen te beperken.”

Om de week invliegen

Ook voor Sanne (33) bleek birdnesting geen langetermijnoplossing. Toen ze twee jaar geleden vertrok bij haar man, waren haar kinderen 1,5 en 4. “Iemand vertelde mij over birdnesting en dat klonk zo goed. Ik ben me als een gek gaan inlezen en wist al snel: dit gaat het worden”, vertelt ze. In eerste instantie probeerden de exen zoveel mogelijk ‘apart’ in het gezamenlijke huis te leven, maar dat bleek geen doen. “Toen zijn we ieder om de beurt steeds een paar nachten thuisgebleven bij de kinderen. Op de andere nachten sliep ik dan overal en nergens, mijn ex sliep meestal bij zijn ouders. Ontzettend onrustig, dus dat hadden we na een maand wel gezien.” Sanne vond tijdelijk vaste woonruimte in het huis van de man op wie ze verliefd was geworden tijdens haar huwelijk; hij ging vijf maanden op wereldreis met zijn zoon. Van daaruit kon zij om de week invliegen bij haar kinderen. “Het birdnesten was voor de kinderen heel prettig: er veranderde niet zoveel voor ze. Ze woonden nog in ons oude huis en er was altijd een papa of een mama, die op wisseldagen ook nog weleens samen koffie dronken of naar de speeltuin gingen. Voor mezelf heeft het ook enorm geholpen: het geeft ruimte voor het rouwproces waar je doorheen gaat na een scheiding. Je kunt langzaam wennen aan de nieuwe situatie, afscheid nemen van het gezinsleven zoals dat was”, vertelt Sanne. “Birdnesting maakte dat we toch nog een beetje dat kerngezin waren; heel erg fijn in een ontzettend pijnlijke tijd. Ik zou het iedere scheidende ouder aanraden als uitgangspunt.”

Geen vogels

Desondanks hingen Sanne en haar ex-man het birdnesten na een jaar aan de wilgen. Het runnen van twee huishoudens, het vullen van twee koelkasten, het steeds weer switchen: te intensief. “Ook had ik het gevoel dat mijn ex hoop bleef houden op een hereniging, omdat we door het birdnesten nog veel meer gezamenlijks hadden dan alleen de kinderen. Het moment dat ik een sociale huurwoning kreeg aangeboden betekende het einde van ons birdnestingsleven”, vertelt ze. “Voor mij een opluchting, voor de kinderen een enorme klap. Nog liever dan dat wij bij elkaar zouden blijven, wilden ze gewoon in één huis blijven wonen.” Dat lijkt natuurlijk ook het mooist, gewoon zoals vogels dat doen: om beurten zorgen voor de kinderen op één vertrouwd, veilig nest. Alleen hebben die vogels geen garderobe om mee te slepen, geen dubbele woonlasten, geen eigen toekomstplannen. Of ze nu bij elkaar blijven of niet: voor hen is birdnesten hoe dan ook een eitje.   Dit artikel staat in Kek Mama 09-2021.     Meer lezen? Neem hier een abonnement op Kek Mama, de #1 glossy voor moeders.