Kinderen komen steeds eerder in puberteit: ‘Kan leiden tot angst, depressie en destructief gedrag’

Birgit Roobol

1 augustus, 2023 - 11:29

Leestijd: 3 minuten

In NRC legt hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie Robert Vermeiren van het Leids Universitair Medisch Centrum uit dat hij denkt dat het wel degelijk kwaad kan: “De mentale en de fysieke ontwikkeling lopen uit de pas bij vroege pubers. Jongere kinderen zijn minder in staat de hevige emoties te reguleren die met de veranderende hormoonhuishouding gepaard gaan, dat kan tot allerlei problemen leiden. Van angst, anorexia en depressie tot opstandig en destructief gedrag.”

Vaker psychische klachten

Deze conclusie wordt bevestigd door een onderzoek van de Duitse endocrinoloog Raphael Hirtz. Hij bestudeerde de puberteitsontwikkeling van 184 meisjes met een depressie. Deze meisjes werden vergeleken met een groep van 1674 leeftijdsgenoten zonder psychische klachten. Meiden die relatief jong waren bij hun eerste menstruatie bleken 61 procent meer kans te hebben met een depressie te worden opgenomen, dan meiden die zich gemiddeld ontwikkelden. 

Ook uit Amerikaans onderzoek onder meiden tussen de 9 en 14 blijkt die kwetsbaarheid. Meiden die jonger puberden, bleken vaker te piekeren, waren gevoeliger voor afwijzing en reageerden impulsiever in negatieve situaties.

De oorzaak van vroege puberteit

Maar hoe komt het dat jongeren steeds vroeger in de puberteit raken? Uit studies blijkt dat de toename in beschikbaarheid van voedzaam eten en daarnaast de verbeteringen van de medische zorg. Kinderen krijgen meer energie binnen en verliezen minder energie door ziektes en dus is het lichaam eerder klaar voor de overgang naar geslachtsrijpheid. Ook overgewicht en bepaalde stoffen uit landbouw, veeteelt en industrie kunnen zorgen voor een verstoorde hormoonhuishouding. 

Hormonen zijn overigens niet allesbepalend voor de hersenontwikkeling, legt Barbara Braams uit. Zij onderzoekt risicogedrag bij pubers bij de Vrije Universiteit Amsterdam. “De ervaringen die kinderen opdoen spelen mee.”

Vroege pubers voelen zich vaker verloren

Vanuit alle windrichtingen worden onderzoeken gedaan naar de oorzaken en gevolgen van de vroege puberteit. De Britste onderzoeker Jane Mendle ontdekt dat kinderen die vroeg in de puberteit komen, vriendschappen sluiten met andere vroege pubers of met oudere tieners. Jongeren zoeken namelijk anderen op die ongeveer even ver zijn in hun ontwikkeling.

Vroege pubers zijn bovendien vaker het mikpunt van geroddel en seksueel ongewenst gedrag zijn. Ook stoppen ze vaker vroegtijdig met school. Mendle: „Dat soort ervaringen kunnen een heel leven doorwerken als het gaat om zelfbeeld, psychisch welzijn, opleidingsniveau en sociaal-economische status.”

Voor Nederlandse vroege pubers valt dit heel ongelukkig samen met de overgang naar de middelbare school. Dat kan ook weer voor problemen zorgen, legt de Leidse hoogleraar jeugdpsychiatrie Vermeiren uit. “Een nieuwe sociale omgeving die minder geborgenheid biedt, vaak verder van huis is en waar de samenstelling van de klas wisselt bij verschillende vakken. Kinderen kunnen zich daar verloren voelen, zeker als ze zelf in disbalans zijn.”

Bron: NRC