Dappere mama: voor je kind zorgen als je een paniekstoornis hebt

Michal Borgman

14 juni, 2023 - 06:10

Leestijd: 10 minuten

“Ik was vandaag verdrietig omdat ik echt súperveel pijn had!” Het is een maandag en we fietsen van school naar huis. Mijn zoon van bijna zeven zit voor op de stang. “Ik was gevallen namelijk, maar als dat gebeurt gaat A. altijd hele gekke dingen doen, dan moet ik lachen en dan denk ik niet meer aan de pijn. Dat is echt zoooo fijn mama, dat ik zo’n vriendje heb!” Bijna wil ik iets terugzeggen over dat het niet erg is om pijn ook gewoon even te voelen en dat je niet meteen aan iets anders hoeft te denken, maar ik slik het nog net op tijd in.

Eigen lessen

Diep vanbinnen heb ik echt het vertrouwen dat mijn kind helemaal goed is zoals hij is. Dat hij zijn eigen lessen te leren heeft in het leven. Dat ik veel meer achterover mag leunen en mag kijken naar hoe het zich ontvouwt in hem en rondom hem, maar toch heb ik de neiging soms te belerend te zijn. Ik wil hem beschermen voor de fouten die ik zelf maakte. Niet een gebroken hart of die schoenen die net niet in zijn maat zijn, maar wel al die opgekropte gevoelens. Ik wil hem leren dat alles oké is. Dat het er allemaal mag zijn. Dat je mag huilen en stampvoeten, ook als dat voor je omgeving even niet zo handig uitkomt.

Soms verlies ik uit het oog dat als ik er zo bovenop zit, ik precies het tegenovergestelde doe van wat ik wil bereiken. Als hij van mij alles moet doorvoelen, dan mag er heel veel juist ook niet zijn, namelijk ontkenning, boosheid, weerstand, afleiding en ga zo maar door… Ik mag leren op mijn handen te zitten. Mijn zoon heeft zijn eigen pad.

Onveilig

Van kinds af aan had ik extreme gevoelens van angst. Ik herinner me nog dat mijn moeder een keer op de deur van mijn kinderkamer klopte omdat ik moest opschieten met aankleden. Ineens dacht ik dat het ook wel een wolf kon zijn die op de deur klopte en begon vervolgens keihard te gillen. Of dat we in de trein zaten op weg naar een familieuitje en er achter ons een dakloze in zichzelf zat te mompelen en schelden, waarschijnlijk onder invloed van het een of ander, en ik zo bang werd dat ik mijn pakje drinken niet meer stil kon houden en overal appelsap knoeide.

Het leven voelde vaak niet veilig. Als tiener, net uit huis en wanhopig op zoek naar het gevoel van vrijheid waar ik al zolang naar verlangd had, kroop ik vrijwel elke nacht in het bed van mijn huisgenoot, ervan overtuigd dat ik een hartaanval zou krijgen. Menig nachtelijk doktersbezoek volgde, maar ik kreeg nooit een bevredigend antwoord. Tot het moment dat ik niet meer naar mijn studie durfde, niet meer in de bus en eigenlijk ook niet meer naar de supermarkt. Toen werd eindelijk duidelijk dat er in mijn hersenpan een paar alarmbellen misschien wat overdreven reageerden; ik had een paniekstoornis.

Paniekstoornis

Ik leerde hier voorzichtig mee te leven. Vooral de koppige wil om niet achter de geraniums te eindigen trok me er steeds weer even uit. Dan had ik een opleving en ging ik de spannende dingen tijdelijk niet meer uit de weg, maar veel vaker trok ik mij terug in isolatie en ontweek ik alles wat met angst te maken had. Toen werd ik ongepland zwanger. Mentaal was ik daar nog niet aan toe.

Het jaar voorafgaand aan mijn zwangerschap lag ik nog vaak dagenlang in mijn bed. Ik deed niet veel anders dan oneindig series kijken in mijn pyjama. Ik negeerde alle rotzooi in huis, totdat het echt niet meer kon. Dan kwam ik even in beweging, net genoeg om het ergste weg te poetsen.

“Als ik onder invloed was hoorde ik mijn angsten niet”

De tijd buitenshuis spendeerde ik meestal onder invloed en op feestjes, want dan hield mijn hoofd zich even stil en hoorde ik de angsten niet. Mijn leven was nog een rotzooi en ineens zou daar iemand komen die totaal afhankelijk was van mij. Ik kon niet meer alleen door op die korte momenten van koppigheid.

Lees ook – Altijd bang: ‘Ik dacht dat het normaal was dat ik steeds hyperventileerde’ >

Onrust

De bevalling vond ik heftig. Ik kreeg een weeënstorm en voelde me heel erg uit controle. Toen mijn baby eenmaal op mijn borst lag probeerde de verloskundige me te vertellen dat ik het fantastisch had gedaan omdat ik mijzelf zo goed moed had ingepraat toen ik dacht dat ik het niet meer kon. Mijn lijf bleef echter achter met een gevoel alsof er elk moment een tijger mijn kamer kon binnendringen en door de adrenaline vond ik geen enkele rust. Dit gevoel ging niet meer weg.

De combinatie van het constant moeten zorgen, slaapgebrek door een huilbaby en een relatie die niet lekker liep, resulteerde in een burn-out. Maandenlang viel ik af, sliep ik steeds minder, kwam ik bijna niet meer buiten vanwege de steeds groter wordende angsten en vluchtte ik vaak naar mijn ouders zodat zij mijn kind konden verzorgen.

Grond onder de voeten

Bijna verloor ik de hoop, want het leven zoals het was geworden, was ondragelijk. Midden in de wanhoop vond ik ineens één helder moment. Ik had een keuze. Ik kon ervoor kiezen om dit zo te laten en weg te rennen van alle gevoelens door steeds heftigere medicijnen te gaan nemen, of ik kon echt de angst in de ogen gaan kijken. Ik wist dat het ontzettend zwaar zou zijn, maar ik wilde er zo graag vanaf. Ik wilde leven! Dus koos ik voor vechten.

Ik vertrok met mijn kind uit het huis van zijn vader waar veel te veel ruzie was en de spanning steeds groter werd. Ik zocht hulp bij een groep lotgenoten en ik vertelde mijn peuter iedere dag dat hij niet voor me hoefde te zorgen. Dat ik naar de dokter ging of naar andere mensen om te praten en mezelf beter te maken en dat dat mijn taak was. Dat hij lekker mocht spelen en kind mocht zijn. Natuurlijk begreep hij het niet, maar toch bleef ik het herhalen. Omdat ik hoopte dat er onderbewust wel iets in hem was dat het begreep. Langzaam vond ik met hulp vaste grond onder mijn voeten.

Gevoelens zien

Toen mijn zoontje drie was, kon hij nauwkeurig het verschil voelen tussen dingen die hij spannend en dingen die hij eng vond. Verjaardagsfeestje: spannend! Monster onder je bed: eng! Ook leerde hij, terwijl andere kinderen in hetzelfde geval zouden beginnen te gillen of met spullen gooien, om naar me toe te komen en te zeggen: “Mama, ik wil graag aandacht.” (Dit gebruikt hij nu trouwens altijd op de meest onmogelijke momenten en stap twee is geloof ik leren dat je die aandacht niet altijd krijgt.) Hij kan de behoefte achter zijn actie voelen en kan dit benoemen.

“Ik werd liefdevoller voor mezelf: mijn kind leerde me zacht te zijn”

Nu wil ik niet beweren dat je een mentale stoornis of probleem nodig hebt om dit te kunnen leren aan je kind, maar ik zie wel duidelijk dat hij dit beter kan dan leeftijdsgenootjes. Ik leerde voelen en praten en leer dit vervolgens ook aan hem. Het is niet zijn favoriete bezigheid, maar het is wel mijn meest trotse moment in het moederschap. Wat voel je en wat doet dat met je? Daar is aandacht voor in ons huis. Voor hem, maar ook voor mij. Door zijn gevoelens te zien, te benoemen en die vol compassie te omarmen werd ik ook liefdevoller naar mezelf toe. Hij leerde me zacht te zijn.

Meegeven

In de vakanties neem ik mijn kind soms mee naar mijn lotgenotengroep. Daar ziet hij meerdere volwassenen over hun gevoel praten. Ook mannen die er voor hem vooral groot en sterk uitzien hoort hij dingen zeggen over angsten. Dat dapper zijn betekent dat je ondanks je knikkende knieën toch iets doet wat je eng vindt. Dat dat pas echt stoer is. Tijdens die momenten ben ik ontzettend dankbaar dat mijn leven zo onhanteerbaar werd dat ik hulp nodig had. Want als ik om me heen kijk, zie ik genoeg mensen die dit geluk van steun en praten niet hebben ontvangen.

Als mijn kind huilend vraagt om in mijn bed te slapen in plaats van in het zijne omdat hij het donker zo griezelig vindt, ben ik absoluut bang dat ik hem iets van mijn angst doorgeef. Maar als ik naar hem kijk als hij een nieuw vriendinnetje heeft gemaakt in de speeltuin en hij mij trots vertelt dat hij al zijn dapperheid heeft verzameld vanuit zijn tenen tot zijn hoofd om op haar af te stappen, dan weet ik dat ik hem ook juist iets moois heb gegeven. Iets wat ik zonder mijn angst zelf niet zou hebben bezeten.

Dapperheid

Het benauwt me weleens dat ik niet altijd alles kan en er een kans bestaat dat ik ooit weer terugval in een periode waarin de paniek overheerst, maar ik weet ook dat dit bij het leven hoort. Het was zwaar om een kind te krijgen op een moment dat ik nog zo met mezelf in de knoop zat, maar het was ook mijn redding. Voor hem kon ik vechten op een manier dat ik dat voor mijzelf niet kon.

Ik heb iets overwonnen en dat heeft hij gezien. Hij heeft hier last van gehad, maar we hebben ook samen iets bijzonders opgebouwd. We hebben een nieuwe betekenis gegeven aan kracht en dapperheid. Weten dat we hulp om ons heen hebben, dat we gedragen worden en dat we hier altijd aanspraak op kunnen maken als we het nodig hebben. We hebben een veilig huis gebouwd waar ruimte is voor tranen en zachtheid.

“We hebben een nieuwe betekenis gegeven aan kracht en dapperheid”

Ik leerde hem dat we allemaal verschillende gevechten hebben. Dat we die niet hoeven weg te stoppen. Dat álles er mag zijn. Dat we anders mogen zijn. Dat we dat samen dragen als maatschappij en dat samen altijd alles lichter wordt.

Dus glimlach ik nog maar een keer en kijk mijn stoere, knappe, dappere en ontzettend grappige kind voor op mijn fiets aan. We doen het goed. Alles mag er zijn, en soms mag je ook gewoon lekker kiezen om te focussen op het plezier in het leven. “Ja lieverd, het is fantastisch om zo’n vriend te hebben!” antwoord ik.

Ontvang elke maand Kek Mama met korting en gratis verzonden op jouw deurmat! Abonneer je nu en betaal slechts €4,19 per editie.