Emigreren zonder kinderen: ‘Ik heb mezelf er nog wel het hardst om veroordeeld’

Franke van Hoeven

28 oktober, 2023 - 14:28

Leestijd: 10 minuten

“De hele vlucht naar Kenia heb ik gehuild, omdat ik wist dat ik mensen pijn deed, ­inclusief mijzelf. Met twee koffers onder mijn armen en twee kinderen in mijn hart ben ik vertrokken. Alles liet ik achter: mijn gezin, mijn werk, mijn leven in Nederland, mijn spullen. Dat was niet makkelijk. Toch wist ik: ik moet dit doen.

Een sprong in het diepe

Natuurlijk had ik het liefst de kinderen meegenomen naar Kenia, maar in gezamenlijk overleg met mijn ex besloten we dat we hun leven niet wilden ontwrichten. Alleen, ik wilde niet wachten om mijn eigen leven te kunnen leiden tot mijn dochter Yanna en zoon Victor, toen zeven en drie jaar oud, groot genoeg waren. Ik dacht: als mijn leven toch op zijn kop staat, dan kan ik net zo goed gaan doen wat mij blij maakt. Dat wilde uiteraard niet zeggen dat die stap eenvoudig was.

“Ik wist: als ik dit nu niet doe, durf ik het misschien wel nooit”

Toen ik naar Kenia vertrok, had ik geen toekomstplan, geen bedrijfsplan, helemaal niets. Het was een sprong in het diepe en ik voer volledig op intuïtie. Ik had een heel kalm gevoel vanbinnen, een diep besef dat het klopte wat ik deed. Ik wist ook: als ik dit nu niet doe, durf ik het misschien wel nooit. Dan doe ik in feite hetzelfde als alle vrouwen in mijn ­familie vóór mij gedaan hebben: dan leef ik niet mijn eigen leven.

Mijn oma, mijn moeder, zij hebben niet ­helemaal het leven kunnen leiden zoals zij dat voor zich hadden gezien. Ik heb dat familiepatroon weten te doorbreken, maar heb daar wel een hoge prijs voor moeten betalen. Het is niet de makkelijkste weg die ik heb bewandeld, maar voor mijn gevoel kon ik niet anders.

Eigen pad

Als kind was ik al anders dan andere kinderen. Ik ben op een boerderij opgegroeid, in Heusden, een dorp in Brabant. Ik was altijd erg op mijzelf. Ik hield van hutten bouwen en kon uren met mijn konijnen spelen of uit het raam staren. Al vroeg wist ik wat ik wilde, en was daar vervolgens niet meer vanaf te brengen – ook als het dingen waren die anderen niet interesseerden, zoals harp spelen. Ik was daardoor al op jonge leeftijd een buitenbeentje, iemand die van de gebaande paden afwijkt.

Naar Afrika vertrekken was ook niet de makkelijkste weg, maar het was wel míjn pad. Al vanaf de eerste keer dat ik voet op Afrikaanse bodem zette klikte er iets in mij: het voelde als thuiskomen. Ik had tijdens mijn huwelijk met Martijn veel gereisd, we ­hadden ook een jaar samen met onze dochter Yanna in Kenia gewoond. In dat land zijn er minder regels, er is minder bemoeienis.

De hoofdstad Nairobi is een smeltkroes van culturen. Ik ervaar er een soort vrijheid die ik in Nederland mis. Daar leef je meer onder een vergrootglas. Bovendien voel ik in Kenia een aardse energie die me deed denken aan de boerderij waar ik ben opgroeid. Waar ik uren in een boom kon zitten en heel ver kon kijken.

Zonder fundament

Na dat jaar in Kenia vond ik het moeilijk om weer aan de Nederlandse cultuur te ­wennen. Het was alsof de sterren aan mijn haren trokken: hier klopt iets niet. Martijn en ik pakten ons leven echter weer op. We kregen een zoon, Victor. En zo gingen de jaren voorbij.

Maar toen mijn moeder overleed, besefte ik dat ik op deze manier niet verder kon. Mijn moeder was altijd het fundament in mijn leven geweest, dat was nu weggeslagen. Zij heeft altijd gezegd dat ik moest doen waar ik blij van word, eruit moet halen wat er inzit. Zelf konden zij en háár moeder niet volledig hun eigen leven leiden.

Ik was nog zo jong toen ze overleed, 32. Ik zat in de ratrace, vond mijn baan niet leuk, mijn relatie voelde niet goed. Ik wilde scheiden, en ik wilde niet na de scheiding hier in een ­huisje eindigen met twee kleine kinderen, dat zag ik gewoon niet voor me.

Vertrekken

Ik had een heel lieve collega die ook maatschappelijk werker is. Met hem heb ik veel gepraat en onderzocht: hoe zit het nou? Wil ik vluchten? Waar kwam dat verlangen naar Kenia toch vandaan?

Na daar veel over nagedacht te hebben, kwam ik tot de conclusie: de roep is gewoonweg te sterk, ik wil daarnaartoe. Ik besloot daar mijn eigen bedrijf als NLP-coach verder te ontwikkelen, onder andere door trainingen te geven in familie­opstellingen. In Kenia had ik al een netwerk en vrienden. Het was een logische stap. Ik besloot niet zomaar ergens naartoe te gaan, ik koos voor een land waar ik al een geschiedenis mee had.

Ik nam ontslag en maakte duidelijke afspraken met mijn ex, die we vastlegden in een ouderschapsplan. Ik zou beeldbellen met de kinderen en regelmatig naar Nederland komen om hen te bezoeken. Ik liet alles achter en ben vertrokken, op zoek naar mijn nieuwe bestaan.

Nieuw leven opbouwen

Een nieuw leven opbouwen in Kenia ging me makkelijk af, het ging goed met mijn werk. Na een paar jaar leerde ik ­tijdens mijn werk een man kennen. Hij wilde graag mijn training familieopstelling volgen en wilde me betalen met een schilderij. Oké, dacht ik, prima, kom maar op.

Het was meteen raak, voor ons allebei. Verwarrend, want ik had mezelf voorgenomen niet verliefd te worden op een Keniaan. Terwijl ik nu, achteraf, het gevoel heb: alle bewegingen die ik heb gemaakt, gingen richting Onyis. Alle paden die ik heb betreden, hebben geleid tot een ontmoeting met deze man. Hij is een jongen uit de sloppen­wijken, ik een boerenmeisje van het Hollandse platteland. Hoe groot was de kans dat wij elkaar zouden tegenkomen?

Maar omdat ik nooit had bedacht dat ik verliefd zou worden op een Keniaanse man, hebben we rustig aan gedaan. Pas na driekwart jaar was ik er klaar voor om te onderzoeken hoe het zat tussen ons. We werden enorm verliefd, het moest gewoon zo zijn. Inmiddels wonen we samen en hebben we een dochter, Leyla (5).

Lees ook – ‘Drie jaar nadat ik naar Nederland emigreerde, kreeg ik een burn-out’ >

Levens afwisselen

Onyis geeft mij alle ruimte om ook mijn leven in Nederland te kunnen blijven leiden. Hij wist waar hij aan begon. Ook in Nederland heb ik een eigen bedrijf en inmiddels ook een eigen huis. Ik wissel mijn levens af: een paar weken ben ik hier, dan ben ik weer een paar weken daar.

Mijn oudste twee zijn gewend aan de situatie, ze weten niet beter dan dat het contact met hun moeder bestaat uit beeldbellen en mijn bezoeken aan Nederland. Ze weten ook heel goed dat ik meteen naar ze toekom als er iets is.

‘”Mijn kinderen weten dat ik meteen naar ze toekom als er iets is”

Alleen de coronaperiode was moeilijk, vooral voor mijn zoon Victor. Net voor de lockdown zou ik de laatste vlucht uit Kenia naar Nederland nemen, maar die werd gecanceld. Ik zat een halfjaar lang vast in Kenia, er vloog niets. Victor heeft daar heel erg het gevoel aan overgehouden: kom je echt wel weer terug? Kunnen vliegen is echt de voorwaarde voor deze leefwijze. Als die zekerheid of veiligheid er niet is, wordt het lastig. Dat hebben we toen wel gemerkt.

Het gesprek aan tafel

Als moeder naar een ander continent verhuizen: mensen hebben me dat kwalijk genomen, ik heb mensen gekwetst. En ik heb mezelf er misschien nog wel het hardst om veroordeeld. Ik was toch die trut die dit ging doen, ook al kon ik niet anders voor mijn gevoel.

Door al die meningen heb ik me, zeker de eerste jaren, een beetje verstopt. De kinderen waren toen, en zijn nu nog, het allerbelangrijkst voor me. Ik hou veel rekening met ze en ook met de agenda van mijn ex. Ik plan alles daaromheen. Met alle belangrijke momenten probeer ik erbij te zijn.

Ik denk dat Martijn en ik heel goed in staat zijn ­geweest om onze eigen pijn aan de kant te zetten en te kijken wat de kinderen nodig hadden. Zonder dat wij met modder naar elkaar hebben gegooid. De kinderen en ik praten eerlijk over hoe we ons voelen, mijn vertrek blijft altijd het gesprek aan tafel, waar we allemaal heel eerlijk en open over zijn.

Hard oordeel

Mijn ex heeft een nieuwe partner, de kinderen hebben een nieuwe moederfiguur in de buurt. Ook heb ik een aantal vriendinnen bij wie mijn kinderen altijd terecht kunnen. It takes a village to raise a child, dat heb ik gelukkig hier ook, een paar extra ogen die altijd mee kijken. Maar hoe mijn ex en ik het ook regelen, er zijn altijd mensen die er wat van blijven vinden.

Soms word ik moe van de vraag: ‘Hoelang ben je nu hier?’, in plaats van: ‘Hoe is het met je?’ Ik word daar een beetje sarcastisch van, heb het gevoel dat vrouwen toch harder worden veroordeeld dan mannen als zij hun hart volgen. Ja, ik heb een hoge prijs betaald voor mijn keuze, dat is een ding wat zeker is.

Ten volste leven

Toch had ik het niet anders willen doen. Ik ben erachter gekomen dat het leven niet zo maakbaar is als we denken. Soms overkomt het je. Als er een fluister in je hart zit, hoe groot of klein ook, is het fijn om die fluister te onderzoeken, samen met iemand die zonder oordeel naar je kan luisteren en je daarbij kan helpen. Je kunt wel bang zijn voor kritiek, maar die krijg je toch wel. Anderen zullen je keuzes misschien nooit snappen, omdat ze met hun eigen blik naar de wereld kijken.

“Je kunt wel bang zijn voor kritiek, maar die krijg je toch wel”

Ik heb totaal niet de makkelijkste weg gekozen, maar ik leef mijn leven tenminste wel ten volste. En ik geloof dat dat de bedoeling van het leven is. Ik heb twee goedlopende bedrijven, mijn oudste twee kinderen zijn bijna volwassen.

Mijn ultieme droom is om een eigen plek in Kenia te hebben. Een soort commune met tiny houses, waar iedereen zichzelf kan zijn, vrij kan zijn. Een vrijplaats voor kunstenaars, een plek waar mensen trainingen ­kunnen volgen om rust te vinden, aan henzelf te werken. Maar vooral een plek waar ik voor een langere periode met al mijn kinderen samen kan zijn, met het hele gezin bij elkaar. Het lijkt me fantastisch om lange tijd met z’n allen op één plek te zijn en tijd met elkaar te kunnen doorbrengen. Dat is mijn ultieme droom. Dan ben ik weer terug op die boerderij van toen ik een klein kind was. En is de cirkel weer rond.”

In de glossy Kek Mama lees je de mooiste verhalen, meest herkenbare columns en de leukste fashion en lifestyle tips. Abonneer je nu voor slechts €29,95 per jaar en ontvang de glossy als eerste op je deurmat.