En dan ben je opeens werkloos: “Zie dat gekrenkte ego maar weer eens op te krikken”

Nienke Blokhuis

24 oktober, 2019 - 10:30

Leestijd: 9 minuten

Bij de een hangt het al maanden als het zwaard van Damocles boven het hoofd, bij de ander komt het uit het niets: je vliegt eruit. Klaar, niets meer aan te doen, zoek het maar uit. Eerst is er het ongeloof en de tranen, daarna de eindeloze lijst met praktische zaken. Er moet een uitkering worden aangevraagd, besloten worden of je wel of niet de kinderopvang opzegt en financieel moet alles op een rijtje worden gezet.

Zo’n 6,6 procent van de Nederlandse bevolking heeft hier op dit moment mee te maken, dat komt neer op bijna 600.000 mensen. Dat aantal is gelukkig dalende, maar helaas gaat dat nog wel tergend langzaam. En dus zitten er nog steeds honderdduizenden mannen en vrouwen thuis op de bank.
 

Pittige maanden

“Zakken chips, koekjes, drop; mijn man kreeg enorme vreetbuien. Iedere ochtend stond hij eieren te bakken. En maar rotzooi maken en niet opruimen. Als er iets voor mij werd bezorgd, zei hij zuur: ‘Er was vandaag alweer een pakketje voor je.’ En maar telefoneren. Heel vaak en heel hard. Zelfs als-ie op de zolder stond, kon ik het hele gesprek horen.”

Zomaar wat irritaties die Lisa (33) nu nog weet op te sommen. Haar vriend zat tot voor kort werkloos thuis. Vijf pittige maanden, vooral ook omdat ze net bevallen was van hun tweede kind.

“Mijn kraamtijd liep helemaal anders dan ik me had voorgesteld. Ik wilde tutten met mijn zoontje, er extra van genieten omdat het de laatste keer zou zijn. Maar alles draaide om zijn ontslag. Zijn collega’s kwamen langs en zaten huilend op de bank, tijdens de kraamvisite ging het alleen maar over zijn werk. Hij stond centraal, niet de baby. Ik wilde mijn vriend steunen, maar ik had zelf ook aandacht nodig. En daarbij: ik had gewoon niet altijd de puf er voor hem te zijn.”
 

Werkloosheid maakt het niet gezelliger

Zoveel is duidelijk na het verhaal van Lisa: werkloosheid maakt het er thuis niet gezelliger op. Dat blijkt ook uit recent Brits onderzoek. Wetenschappers bekeken wat werkloosheid met je persoonlijkheid doet. Wat bleek: mensen worden door de situatie vooral minder mild. Ook verandert de levensstijl: die wordt door ongezond eten en weinig beweging een stuk minder verantwoord. En uiteraard geldt: hoe langer het allemaal duurt, hoe minder leuk het wordt. Na twee jaar werkloosheid werden vooral mannen er minder vriendelijk op, en hadden ze weinig zin in het ondernemen van nieuwe uitdagingen. Onderzoekers spreken van ‘echte persoonsveranderingen’, die het vervolgens uiteraard niet makkelijker maken om weer een baan te vinden.
 

Ongemotiveerd

Ongezond en ongemotiveerd. Je zal het maar op de bank hebben zitten. Dat is al twee jaar het geval bij Ellen (42). Het ontslag van haar man sloeg een flinke deuk in zijn zelfvertrouwen. Met grote gevolgen voor hun relatie. “Hij is niet meer de man met wie ik ooit getrouwd ben. Die was zelfstandig, stond vrolijk in het leven, had respect voor mij. Dat hij nu zo veel van mij vraagt zonder ooit iets terug te doen, dat had ik nooit verwacht.”

Ellen werd namelijk niet alleen de kostwinner, ze bleef ook verantwoordelijk voor het huishouden en hun kinderen van vijf en zes. “Tja, daar hebben we natuurlijk de nodige discussies over gehad. De meeste dingen in het huishouden pakt hij niet op. Zo is hij opgevoed; hij vindt dat hij er niet voor gemaakt is. Nu laat ik het, ik heb geen zin meer in die ruzies. Hoe jammer ik het ook vind dat ik na een lange werkdag nog moet koken.”

Ze vindt het moeilijk iets over hun toekomst te zeggen. “Als hij zo blijft, dan weet ik het niet. Dit verdien ik niet. Want ondertussen krijg ik wel te horen wat ik allemaal niet goed doe. Zo was hij vroeger niet, toen hij nog werk had. Maar hij doet niets om weer aan de slag te gaan. Ik probeer de moed erin te houden, vraag hem mee naar gelegenheden waar hij kan netwerken. Maar hij heeft zo weinig zelfvertrouwen dat hij altijd wel een excuus verzint om thuis te blijven.”
 

Zittend op een roze wolk

Financieel verandert er ook het nodige. Want hoe red je het als er één inkomen wegvalt? In het geval van Jet (44) betekende het: meer uren draaien als freelancer. Inmiddels zit haar vriend (38) ruim twee jaar thuis.

“De eerste maanden waren eerlijk gezegd één groot feest: ik ging net mijn zwangerschapsverlof in en we zaten hele dagen samen thuis. Een beetje series kijken: heerlijk. En toen onze dochter eenmaal was geboren, bleef het geweldig. De zware tijd kwam pas toen ik vol aan de bak moest.” Wennen aan een nieuw werkritme, de druk om geld te verdienen, ook nog kolven, plus slapeloze nachten: het maakte in één klap een einde aan die roze wolk.

Terugkijkend op dat eerste jaar denkt Jet nu dat die periode een bodem uit haar heeft weggeslagen. “Als mijn dochter nu een slechte nacht heeft, ben ik helemaal op. Ik zou dan zo graag rustiger aan willen doen, maar dat gaat niet zolang hij geen werk heeft. Daarbij voel ik me ook nog eens schuldig omdat ik zo weinig thuis ben. Als hij dan tegen me zegt dat ik even relaxed moet doen als ik gestrest thuiskom, schiet ik weleens uit mijn slof. ‘Jij hebt makkelijk praten’, dat soort dingen. Lastig is dat, want het ligt natuurlijk heel gevoelig. Hij vindt het ook vervelend dat hij niets kan bijdragen.”
 

Periode van een burn-out

Hoe het echt is om ineens thuis te zitten, kan Esther (40) uit eigen ervaring vertellen. Na een arbeidsconflict werd ze ontslagen, er volgde een burn-out en na een nieuwe, iets te voortvarende poging om aan de slag te gaan kwam ze toch weer thuis te zitten.

“In korte tijd twee keer ontslagen: dat hakte erin. Ik twijfelde aan mezelf: is dit een patroon, ligt het aan mij? Ik heb een maand huilend door het huis gelopen. Erg prettig is dat niet, als je met man en kleuter op een kleine woonboot woont en je vriend ook nog eens thuis werkt. O nee, ben jij nu ook alweer thuis? dacht ik toen vaak. Maar eerlijk is eerlijk: hij steunde me altijd. Toch waren zijn grenzen op een gegeven moment ook bereikt. Hij kreeg zelfs ernstige maagklachten door de stress in huis en daar voelde ik me ook weer schuldig over. Gelukkig konden we altijd goed praten. We hebben het in die discussies vaak gehad over waarom ik het zo moeilijk vond het een tijdje rustiger aan te doen.”
 

Lees ook
Mama heeft een burn-out: ‘Ik was in een leven beland dat me leeg slurpte’ >
 

Minder stress

Maar toch: ondanks alle misère en zorgen zijn er ook voordelen, vinden alle vrouwen. Unaniem op nummer één wat betreft de werkloze mannen: dat hij meer tijd doorbrengt met de kinderen. En jij daardoor wat vaker je handen vrij hebt. Al moet je daar soms eerst zelf wat voor doen.

Lisa: “Heel lang bleef mijn vriend in de veronderstelling dat hij zo weer aan het werk zou zijn, maar ik heb uiteindelijk de leiding genomen. Er moest iets in huis veranderen. Zo kreeg ik een eigen werkplek waar ik me af en toe kon terugtrekken. En vooral: rust in huis. Geen stress, geen luide telefoongesprekken meer. Alles stap voor stap. Even niet denken aan studerende kinderen en vakanties, maar met de dag leven.”

Lisa besloot zelfs het beste van de situatie te maken door eerder dan gepland weer aan het werk te gaan na haar verlof. “Als ik thuiskwam had hij gekookt, waren de boodschappen gedaan en hadden de kinderen een leuke dag gehad.”
 

Je komt er sterker uit

Ook Jet ziet de positieve kant van het verhaal. “Ik vraag me regelmatig af of zijn band met onze dochter zo goed zou zijn geweest als hij had gewerkt. En ik moet nog zien hoe het thuis gaat als hij weer een baan heeft. Nu wordt alles goed geregeld en zijn onze rollen duidelijk; straks doen we het waarschijnlijk half-half. Bovendien: hij zorgt er wel voor dat ik kan knallen op mijn werk. Ik kom aan het eind van de dag echt thuis in een gespreid bedje.”

Natuurlijk: het blijft pittig, een baan verliezen, een gekrenkt ego weer zien op te krikken ondanks dagelijkse zorgen over geld en de toekomst. Maar als alles achter de rug is, blijken alle clichés waar. Lisa: “Tja, je komt er toch echt sterker uit. Hij werd ontslagen, maar we kwamen we er samen doorheen.”

Ook Esther, inmiddels weer aan het werk, heeft ervan geleerd. “Mijn onrust is mijn valkuil. Ik heb altijd keihard gewerkt, maar ik kan dat simpelweg fysiek niet meer aan. Nu doe ik aan yoga en leef gezond. En mijn vriend maakt me erop attent als ik te lang achter de computer zit.”
 

Het komt wel weer goed

En wat te doen in de tussentijd, waarin je wacht op een baan? Jet: “Mijn vriend doet nu een opleiding, zodat hij hopelijk sneller werk vindt. Ik zie hem daardoor opknappen. Ondertussen probeer ik voor ogen te houden wat we nog wél hebben. Een heel goed vangnet, opa’s en oma’s die bijspringen en ons steunen. En we kunnen samen nog steeds lachen gelukkig, ondanks de ruzies en de stress. Ik blijf tegen mezelf zeggen: het komt wel weer goed. En dat komt het ook echt.”
 

Dit artikel heeft eerder in Kek Mama gestaan.

Meer Kek Mama? Neem nu een abonnement en profiteer van leuke aanbiedingen!