Francesca: ‘Oh, jóúw kinderen hebben geen last van de scheiding? Weet je het zeker?’

Francesca: “De laatste tijd lijkt het alsof scheiding steeds meer uit het verdomhoekje gehaald wordt. Op zich goed als scheiden wat meer uit de taboesfeer komt, gezien bijna de helft van de stellen anno 2024 gaan scheiden. Maar laten we niet doen alsof kinderen hier geen last van hebben.

Ik zie het steeds meer, ouders die pretenderen dat hun kinderen geen last hebben van de scheiding. Als kind van gescheiden ouders vind ik dat eerlijk gezegd echt een bold statement. Zeker omdat in allerlei onderzoeken al lang en breed is vastgesteld dat een scheiding wél negatieve effecten heeft op kinderen. Maar precies die van jou hebben er totaal geen last van? Dat lijkt me toch sterk.

Hoe weet je dat nou zeker?

Ten eerste gaat het soms om hele jonge kinderen. Aan jonge kinderen is het haast onmogelijk om te merken in hoeverre een scheiding echt invloed heeft. Als ze al kunnen praten, is het ontzettend moeilijk om onder woorden te brengen hoe je je voelt, laat staan je gevoelens te koppelen aan een gebeurtenis. Laten we wel wezen, dit is als volwassene nog moeilijk genoeg, laat staan als kind.

Ten tweede liegen veel kinderen dat het allemaal prima gaat, voor de goede orde. Veel kinderen van gescheiden ouders geven zichzelf de schuld van de scheiding en de problemen van hun ouders. Ze willen hun ouders ook niet verdrietig maken, dus zullen ze mogelijk niet eerlijk zijn wanneer je hen vraagt hoe het gaat en of ze last hebben van de scheiding. Heel herkenbaar voor mij.

Lees ook – Patricia: ‘Steeds hoor ik weer mijn moeder: ‘Ik had nooit van je vader moeten scheiden”

Ervaringsdeskundige

Toen het mij als 15-jarige destijds gevraagd werd, zei ik ook dat mijn ouders er alles aan hadden gedaan, dat het prima was zo, dat ze alles zo goed hadden geregeld, enzovoorts, enzovoorts. Dat ik er geen last van had. Boy, was I wrong! Want er zijn me toch een partij mentale issues naar boven gekomen in de jaren na de scheiding van mijn ouders, die zeker weten verband houden met de scheiding. Menig psycholoog heeft mij destijds ook verteld dat een kind zijn ouders gewoon het liefste bij elkaar wil houden. Dat geldt ook voor die van jou.

Een rondje Googelen laat hetzelfde zien. Op de site van het Nederlands Jeugdinstituut vind je een waslijst met gevolgen voor kinderen van gescheiden ouders:

• Een lagere mate van tevredenheid of geluk.
• Emotionele problemen, zoals depressieve gevoelens, stress, angst, identiteitsproblemen en een laag zelfbeeld.
• Gedragsproblemen, zoals agressief of vijandig gedrag, gevaarlijke gewoonten met betrekking tot drugs- en alcoholgebruik, vandalisme en andere vormen van strafbaar gedrag.
• Problemen op school, zoals lagere cijfers, vaker zittenblijven en meer spijbelen, maar ook problemen met concentratie of motivatie.
• Problemen in sociale relaties met familie en vrienden.
• Lichamelijke problemen, zoals hoofdpijn, buikpijn, slaapproblemen en andere stressklachten.

Dat zegt toch wel genoeg? Ik kan ze zelf ook bijna allemaal afvinken.

Een scheiding valt niet voor niks onder een van de Adverse Childhood Experiences, opgesteld door Vincent Felitti. Daarmee valt het in hetzelfde rijtje als opgroeien met een ernstig verslaafde ouder of seksueel misbruik. Ja, echt. Vincent Felitti toonde aan dat als nare jeugdervaringen zich opstapelen, de kansen op latere lichamelijke en geestelijke gezondheidsklachten sterk toenemen. Daar hoort dus een scheiding ook bij.

Lees ook – ‘We wilden niet scheiden, dus nu hebben we allebei een eigen huis’

Scheiden komt met schade. Altijd.

Uit recent onderzoek van de Kinderombudsman blijkt dat kinderen uit gescheiden gezinnen op alle veertien onderzochte aspecten een lagere kwaliteit van leven ervaren. Sorry, het is nu eenmaal zo. Kinderen van gescheiden ouders geven hun leven gemiddeld een lager cijfer. En als die ouders ook nog eens ruzie blijven maken, gaat dat cijfer nog verder omlaag.

Wat kinderen van gescheiden ouders het meest missen? Aandacht, liefde en de vaste structuur van thuis. De Kinderombudsman trekt een duidelijke conclusie: ouders zijn onvervangbaar. Geen enkele vorm van ondersteuning of opvang kan de stabiliteit van een warm thuis volledig vervangen.

Zelfs bij een ‘goede’ scheiding blijft de impact groot

Ook als ouders in alle harmonie uit elkaar gaan, kan een scheiding een flinke impact hebben op de kinderen. Natuurlijk kan een kind sterker en veerkrachtiger worden door tegenslagen, maar laten we eerlijk zijn: “what doesn’t kill you makes you stronger” is vaak ook wel echt een illusie. Daar kan ik dus over meepraten, maar ook uit langetermijnonderzoek van Vincent Felitti blijkt dus dat veel kinderen op latere leeftijd te maken krijgen met gezondheidsproblemen als gevolg van de aanhoudende stress die ze als kind hebben ervaren.

Begrijp me niet verkeerd: dit is geen pleidooi tegen scheiden. Ik vind echt niet dat je maar per se niet moet gaan scheiden voor je kinderen, want je kinderen hebben er natuurlijk ook niks aan als jij diepongelukkig bent in je relatie. En het is ook jouw leven. Zie dit maar als een pleidooi voor het niet onderschatten van de impact op je kinderen. Ga er niet vanuit dat je kinderen er geen last van hebben, hoe moeilijk het ook is om dat onder ogen te komen. Pretendeer dit ook niet naar de (online) buitenwereld. Ga voor scheiden met “zo min mogelijk kind-schade”, dát kan namelijk wel. Hoe moeilijk ook, doe het voor je kinderen.

Tropenjaren

En misschien is het goed je te beseffen dat midden in de tropenjaren je relatie gewoon geen hoogtijdagen viert, en dat dat oké is. Dat komt wel weer. Als je niet in een afschuwelijk slechte relatie zit – want als je bijvoorbeeld te maken hebt met huiselijk geweld, ga ga ga alsjeblieft! – is het misschien toch beter om gewoon bij elkaar te blijven. Even doorbijten. Dan maar voor de kinderen. Ik doe het as we speak. Het kan, echt. Misschien ben ik dan hopeloos ouderwets, maar dat maakt me niet uit. Alles op alles zetten om niet uit elkaar te gaan voor onze kinderen, staat voor mij voorop. Juist ook door mijn eigen ervaring.”

Bronnen:

• Richtlijnen Jeugdhulp en jeugdbescherming
• Judex
• Scheidingsprofs
• Nederlands Jeugdinstituut
• Zorg+Welzijn

In ons Kek Mama magazine lees je de mooiste verhalen, herkenbare columns en de leukste fashion en lifestyle tips. Abonneer je nu voor slechts € 29,95 per jaar en ontvang de glossy als eerste op je deurmat.