Fotografie: Martine de Kluiver – studio FOTOlief en Esther van Geenen
De verloskunde in Nederland richt zich voornamelijk op witte heterostellen. Hoog tijd voor een ander geluid, vindt verloskundige Djanifa da Conceicao, moeder van Yuna (4) en zwanger van de tweede. Onlangs verscheen haar inclusieve handboek VerlosMoeder.
Djanifa (35): “Wist je dat de huidmeting bij baby’s in Nederland om geelzucht na de geboorte op te sporen minder betrouwbaar is voor baby’s met een donkere huidskleur? Doordat de huidmeter bij een donkere huid pas veel later uitslaat worden ze vaak te laat behandeld. Dat is simpelweg te voorkomen door de test niet via de huid, maar via bloed te doen.
Alleen, die informatie krijgen veel zwangeren van kleur niet. Niet per se uit onwil van de zorgverlener, maar doordat die zich ook lang niet altijd bewust is van de betrouwbaarheid van bepaalde uitslagen voor verschillende huidskleuren.
De interesse in zwangerschap en baby’s zat me niet in het bloed. Pas op mijn 23e, toen ik even niet wist welke kant ik op wilde met mijn opleiding, ontdekte ik via de tv-serie Private practice, een spin-off van Grey’s anatomy over een vrouwenkliniek, het vak verloskunde. Ik was meteen om.
In 2017 kocht ik me in bij een verloskundigenpraktijk in Rotterdam-Zuid, waar we zo’n 25 vrouwen per maand begeleiden. Daar ontdekte ik dat geboortezorg in Nederland helemaal niet zo laagdrempelig en gelijkwaardig is als we misschien denken.
“De geboortezorg in Nederland is helemaal niet zo laagdrempelig en gelijkwaardig als we denken”
Ouders met een niet-westerse achtergrond en mensen die dicht bij de armoedegrens leven hebben slechtere geboorte-uitkomsten. Meer vroeggeboorten, meer stilgeboren kinderen, meer miskramen, meer te kleine baby’s. Dat heeft deels te maken met leefstijl, maar deels ook met de toegankelijkheid van voorlichting én het feit dat je voor extra’s als een lactatiekundige, doula of bevallingscursussen moet betalen. Niets gelijkwaardigheid, dus.
Het geboortesysteem in Nederland is gebouwd rond de opgeleide, witte zwangere. Maar die is niet universeel. Sommige mensen hebben gewoon andere of wat meer hulp en informatie nodig om te weten wat hun keuzes zijn en om tot diezelfde goede geboorte-uitkomst te komen – al is dat natuurlijk niet altijd maakbaar.
Als we in Nederland geloven dat alle kinderen een gelijke start verdienen, zouden we om te beginnen de toegankelijkheid van de geboortezorg kunnen verbeteren.
Om die reden begon ik drie jaar geleden met het posten van filmpjes op sociale media, voornamelijk YouTube, onder de naam VerlosMoeder. We hebben er meer dan 24.000 abonnees. Inmiddels is er ook een podcast. Zodat informatie over zwanger worden, zwangerschap, bevalling en het eerste jaar met een baby voor iederéén gratis en begrijpelijk is.
Mijn man Edson helpt achter de schermen mee, vooral bij het editen van de filmpjes. Hij is regisseur en won onlangs een Gouden Kalf voor de serie Rampvlucht, over de Bijlmerramp. Ook ín mijn filmpjes is hij regelmatig te zien, maar onze rolverdeling is duidelijk: ik ben fulltime verloskundige, hij is fulltime filmmaker.
Verder werkt mijn goede vriendin Debbie Kartadiwirja achter de schermen als copywriter en contentmarketeer keihard mee aan het platform, waarop ik trouwens ook vertel over mijn eigen ervaringen als moeder en de rol van partners in de zwangerschap en het ouderschap.
Mijn boek VerlosMoeder schreef ik naast dat alles, in iets meer dan een jaar tijd. Tijdens mijn eerste zwangerschap – ik ben nu hoogzwanger van de tweede – miste ik een stappenplan van zwanger worden tot het eerste jaar met een baby, voor álle ouders. Dus: hoe werkt een menstruatiecyclus, maar ook: wat zijn darmkampjes en wanneer start je met vaste voeding bij je baby? Daarnaast behandel ik kwalen als zwangerschapsdiabetes en hoge bloeddruk, omdat lang niet alle zwangerschappen nu eenmaal van een leien dakje gaan.
Met mijn boek wil ik al die praktische informatie in één bundel aanbieden. En dan vooral zo divers mogelijk, want ik herkende mezelf als vrouw van kleur in geen enkel boek dat in Nederland op de markt was. Daarnaast richt ik me in VerlosMoeder op verschillende gezinsvormen en hoe je daarbinnen zwanger kunt worden – via inseminatie of een geslachtsceldonor, bijvoorbeeld.
“Voor elk verkocht boek geven we een digitaal exemplaar weg”
Met mijn uitgever heb ik de stichting Call to Actie in het leven geroepen. Daarmee geven we voor elk verkocht boek een digitaal exemplaar van het boek weg aan iemand die het goed kan gebruiken, maar het zich financieel niet kan veroorloven. Zorgverleners, onder wie verloskundigen, kunnen die mensen aandragen. Ja, het is ook nogal een aanschaf, 35 euro, een boek maken is duur. Op deze manier wil ik het toch voor iedereen toegankelijk maken.
Onlangs ben ik een solopraktijk gestart in Rotterdam-Noord. Spannend, maar beter te combineren met onze woonplek. Na mijn bevallingsverlof ga ik er aan de slag. Yuna snapt volledig wat er gaande is. Dan pakt ze de Doppler uit mijn tas en vraagt: ‘Mama, kunnen we even naar mijn babyzusje luisteren?’ Ze weet wat een echo is, hoe een bevalling werkt en is enorm bezig met de komst van haar babyzusje.
Leuk: mijn collega en vriendin Marjolein, die ook Yuna haalde, begeleidt me bij mijn zwangerschap en ik begeleidde haar. Ik heb collega’s die hun eigen zwangerschappen bezorgder beleven doordat ze weten wat er allemaal kan misgaan. Maar zelf ben ik juist rustig en nuchter; dankzij mijn vakkennis weet ik dat ellende relatief heel weinig voorkomt.”
Djanifa hoopt bij te dragen aan (meer) gelijkwaardige zorg in Nederland. Meer weten? VerlosMoeder, het handboek van kinderwens naar minimens, Djanifa da Conceicao, Lev. boeken, € 34,99 verlosmoeder.nl
Yolanthe Cabau is niet alleen een succesvolle actrice, presentatrice én Kek Mama columnist, maar vooral een liefdevolle moeder. Haar zoontje Xess Xava, die ze samen met ex-man Wesley Sneijder heeft, is haar grote trots. Maar zoals dat tegenwoordig helaas vaker gaat op sociale media, krijgt ook hij te maken met ongevraagde meningen en ongepaste opmerkingen.
Soms doe je als ouders iets waar je later spijt van hebt. Of waar je je enigszins voor schaamt. Zo ook Dilara, die door een actie niet bepaald meer goed bekend staat op de school van haar dochters.
Je kent het wel: je doet even snel een boodschap en tegen de tijd dat je thuiskomt, is er een klein drama ontstaan. Maar dit keer geen omgekieperd pak melk of een kleuter die zijn knuffel kwijt is. Nee, er is ingebroken! Of toch niet?
Als de school belt flitsen er tachtig scenario’s door je hoofd, geen van alle goede. Gelukkig is er niet altijd sprake van rampspoed. Zoals bij Mieke (39), moeder van Merel (15) en Xavi (3).
Marloes (33) is redacteur bij Kek Mama en woont met vriend, peuter (3) en baby (10 maanden) in Arnhem. Ze schrijft in haar columns over hoe ze het hoofd boven water houdt in haar chaotische gezinsleven en de overgang van één naar twee kinderen. Deze week over: de eerste wendag op de basisschool.
Suus (34) hoort ze wel fluisteren op het schoolplein. Of als ze binnenkomt op een kinderfeest. Want hoe goed ze het ook voorheeft met haar collega-ouders, die lijken haar adviezen niet op prijs te stellen.